غزل شمارهٔ ۸۳
ای یـــار قـــمـــرســـیـــمـــا ای مـــطــرب شــکــرخــا
آواز تـــو جـــان افــزا تــا روز مــشــیــن از پــا
سـودی هـمـگـی سـودی بر جمله برافزودی
تـا بـود چـنـیـن بـودی تا روز مشین از پا
صــد شــهـر خـبـر رفـتـه کـای مـردم آشـفـتـه
بـیـدار شـد آن خـفـتـه تـا روز مـشین از پا
بـیـدار شـد آن فـتنه کو چون بزند طعنه
در کــوه کـنـد رخـنـه تـا روز مـشـیـن از پـا
در خـانـه چـنـیـن جـمـعی در جمع چنین شمعی
دارم ز تـو مـن طـمـعـی تـا روز مـشـین از پا
مـــیـــر آمـــد مـــیـــر آمــد وان بــدر مــنــیــر آمــد
وان شـکـر و شـیـر آمـد تا روز مشین از پا
ای بـانـگ و نـوایـت تر وز باد صبا خوشتر
مـا را تـو بـری از سر تا روز مشین از پا
مجلس به تو فرخنده عشرت ز دمت زنده
چـون شـمـع فـروزنـده تا روز مشین از پا
این چرخ و زمین خیمه کس دید چنین خیمه
ای اســتــن ایــن خــیــمــه تــا روز مــشـیـن از پـا
ایـن قـوم پرند از تو باکر و فرند از تو
زیــر و زبــرنــد از تــو تــا روز مـشـیـن از پـا
در بـحـر چـو کـشـتـیـبـان آن پـیـل هـمـی‌جـنـبان
تـــا مـــنـــزل آبـــاقـــان تـــا روز مـــشـــیــن از پــا
ای خــوش نــفــس نــایـی بـس نـادره بـرنـایـی
چـون بـا هـمـه بـرنـایـی تا روز مشین از پا
دف از کـــف دســـت آیـــد نـــی از دم مـــســـت آیـــد
بـا نـی هـمـه پـست آید تا روز مشین از پا
چـون جـان خـمـشـیـم امـا کـی خـسـبد جان جانا
تـــو بـــاش زبــان مــا تــا روز مــشــیــن از پــا
غزل شمارهٔ ۸۴
چـون گـل همه تن خندم نه از راه دهان تنها
زیـرا کـه مـنـم بـی‌مـن بـا شـاه جـهـان تـنـهـا
ای مـــشــعــلــه آورده دل را بــه ســحــر بــرده
جـــان را بـــرســـان در دل دل را مـــســـتـــان تــنــهــا
از خـشـم و حـسـد جـان را بـیـگـانـه مـکن با دل
آن را مــگــذار ایــن جــا ویــن را بــمــخــوان تـنـهـا
شــاهــانــه پــیــامــی کــن یــک دعــوت عـامـی کـن
تا کی بود ای سلطان این با تو و آن تنها
چـــون دوش اگـــر امـــشـــب نـــایـــی و بـــبــنــدی لــب
صـد شـور کـنـیـم ای جـان نـکنیم فغان تنها
غزل شمارهٔ ۸۵
از بـــــهـــــر خـــــدا بـــــنـــــگـــــر در روی چــــو زر جــــانــــا
هـــر جـــا کـــه روی مـــا را بـــا خـــویـــش بـــبـــر جـــانـــا
چـــــون در دل مـــــا آیـــــی تـــــو دامـــــن خـــــود بـــــرکـــــش
تـــــا جـــــامـــــه نـــــیــــالــــایــــی از خــــون جــــگــــر جــــانــــا
ای مـــــــاه بـــــــرآ آخـــــــر بـــــــر کـــــــوری مـــــــه رویــــــان
ابــــــری ســــــیــــــه انــــــدرکـــــش در روی قـــــمـــــر جـــــانـــــا
زان روز کــــــه زادی تــــــو ای لـــــب شـــــکـــــر از مـــــادر
آوه کـــه چـــه کـــاســـد شـــد بـــازار شـــکـــر جــانــا
گـــفـــتـــی کــه ســلــام عــلــیــک بــگــرفــت هــمــه عــالــم
دل ســـجـــده درافـــتــاده جــان بــســتــه کــمــر جــانــا
چون شمع بدم سوزان هر شب به سحر کشته
امــــروز بــــنــــشــــنــــاســــم شــــب را ز ســــحــــر جــــانـــا
شـــمـــس الـــحـــق تـــبـــریـــزی شــاهــنــشــه خــون ریــزی
ای بـــحـــر کـــمـــربـــســـتـــه پــیــش تــو گــهــر جــانــا
غزل شمارهٔ ۸۶
ای گــشــتــه ز تــو خــنــدان بــســتــان و گـل رعـنـا
پیوسته چنین بادا چون شیر و شکر با ما
ای چـــرخ تـــو را بــنــده وی خــلــق ز تــو زنــده
احــــســــنــــت زهــــی خــــوابــــی شــــابـــاش زهـــی زیـــبـــا
دریــــای جــــمــــال تــــو چــــون مــــوج زنــــد نـــاگـــه
پــرگــنــج شـود پـسـتـی فـردوس شـود بـالـا
هــر سـوی کـه روی آری در پـیـش تـو گـل رویـد
هـــر جـــا کـــه روی آیـــی فـــرشـــت هــمــه زر بــادا
وان دم کــه ز بــدخــویـی دشـنـام و جـفـا گـویـی
مــی‌گــو کــه جــفــای تــو حــلــواســت هـمـه حـلـوا
گـر چـه دل سـنگستش بنگر که چه رنگستش
کــز مــشــعــلــه نــنــگــســتــش وز رنــگ گــل حــمــرا
یـــــا رب دل بـــــازش ده صـــــد عـــــمـــــر درازش ده
فـخـرش ده و نـازش ده تـا فـخـر بـود مـا را
غزل شمارهٔ ۸۷
جـــانـــا ســـر تـــو یـــارا مـــگــذار چــنــیــن مــا را
ای ســـــرو روان بــــنــــمــــا آن قــــامــــت بــــالــــا را
خـــرم کـــن و روشـــن کــن ایــن مــفــرش خــاکــی را
خــورشــیــد دگــر بــنــمــا ایــن گــنـبـد خـضـرا را
رهــــبـــر کـــن جـــان‌هـــا را پـــرزر کـــن کـــان‌هـــا را
در جـــــوش و خـــــروش آور از زلـــــزلـــــه دریــــا را
خــــورشـــیـــد پـــنـــاه آرد در ســـایـــه اقـــبـــالـــت
آری چــــه تــــوان کــــردن آن ســــایـــه عـــنـــقـــا را
مغزی که بد اندیشد آن نقص بسست ای جان
ســـودای بــپــوســیــده پــوســیــده ســودا را
هـــم رحـــمـــت رحـــمـــانـــی هـــم مـــرهـــم و درمــانــی
درده تــــو طــــبـــیـــبـــانـــه آن دافـــع صـــفـــرا را
تــــو بــــلــــبــــل گـــلـــزاری تـــو ســـاقـــی ابـــراری
تـو سـرده اسـراری هـم بـی‌سـر و بـی‌پـا را
یا رب که چه داری تو کز لطف بهاری تو
در کــــار درآری تــــو ســــنــــگ و کــــه خـــارا را
افـــــروخـــــتــــه نــــوری انــــگــــیــــخــــتــــه شــــوری
نــنــشــانــد صــد طــوفـان آن فـتـنـه و غـوغـا را
غزل شمارهٔ ۸۸
شـــاد آمـــدی ای مـــه رو ای شــادی جــان شــاد آ
تــا بــود چــنـیـن بـودی تـا بـاد چـنـان بـادا
ای صــــــورت هـــــر شـــــادی انـــــدر دل مـــــا یـــــادی
ای صـــــورت عـــــشـــــق کـــــل انـــــدر دل مـــــا یــــاد آ
بـیـرون پـر از ایـن طـفـلـی مـا را بـرهان ای جان
از مــــــــنــــــــت هـــــــر دادو وز غـــــــصـــــــه هـــــــر دادا
مــــا چــــنــــگ زدیـــم از غـــم در یـــار و رخـــان مـــا
ای دف تــو بــنــال از دل وی نــای بــه فــریـاد آ
ای دل تو که زیبایی شیرین شو از آن خسرو
ور خــســرو شــیــریـنـی در عـشـق چـو فـرهـاد آ
غزل شمارهٔ ۸۹
یــک پــنـد ز مـن بـشـنـو خـواهـی نـشـوی رسـوا
مـــن خـــمـــره افـــیـــونـــم زنـــهــار ســرم مــگــشــا
آتـــش بـــه مـــن انـــدرزن آتـــش چــه زنــد بــا مــن
کـانـدر فـلـک افـکـنـدم صـد آتـش و صـد غوغا
گر چرخ همه سر شد ور خاک همه پا شد
نــی ســر بــهــلــم آن را نــی پــا بــهــلــم ایـن را
یـــا صـــافـــیـــه الـــخـــمـــر فـــی آنـــیــه الــمــولــی
اســــکــــر نــــفـــرا لـــدا و الـــســـکـــر بـــنـــا اولـــی
غزل شمارهٔ ۹۰
ای شـاد کـه مـا هـسـتـیـم انـدر غـم تـو جـانا
هــم مــحــرم عـشـق تـو هـم مـحـرم تـو جـانـا
هــم نــاظــر روی تــو هــم مــســت ســبـوی تـو
هم شسته به نظاره بر طارم تو جانا
تــــو جــــان ســــلــــیــــمــــانــــی آرامــــگــــه جـــانـــی
ای دیــو و پــری شــیــدا از خــاتــم تــو جــانـا
ای بـــیـــخـــودی جــان‌هــا در طــلــعــت خــوب تــو
ای روشــــــنــــــی دل‌هــــــا انــــــدر دم تـــــو جـــــانـــــا
در عـشـق تـو خـمارم در سر ز تو می دارم
از حــــســــن جــــمــــالـــات پـــرخـــرم تـــو جـــانـــا
تــو کـعـبـه عـشـاقـی شـمـس الـحـق تـبـریـزی
زمـــزم شـــکـــر آمـــیـــزد از زمـــزم تـــو جـــانــا
غزل شمارهٔ ۷۸۷
دوش مـی‌کـردم سـوال از جـان کـه آن جـانـانـه کـو
گـفـت بـگـذر زان بـت پـیـمـان شـکـن پـیـمانه کو
گــــفــــتــــمــــش پـــروانـــهٔ شـــمـــع جـــمـــال او مـــنـــم
گــفــت ایــنــک شــمـع را روشـن بـبـیـن پـروانـه کـو
گـــفـــتـــمـــش دیـــوانـــهٔ زنـــجـــیـــر زلــفــش شــد دلــم
گـــفـــت ایـــنـــک زلـــف چـــون زنــجــیــر او دیــوانــه کــو
گـــفـــتـــمـــش کـــی مـــوی او در شـــانـــه مـــا اوفـــتــد
گفت بی او نیست یک مو در دو عالم شانه کو
گــــفــــتـــمـــش در دامـــی افـــتـــادم بـــبـــوی دانـــه‌ئـــی
گـــفـــت عـــالـــم ســربــســر دامــســت آخــر دانــه کــو
گـــــفــــتــــمــــش دردانــــهٔ دریــــای وحــــدت شــــد دلــــم
گــفــت در دریــا شـو و بـنـگـر کـه آن دردانـه کـو
گـفـتـمـش نـزدیـک مـا بـتـخـانـه و مـسجد یکیست
گـفـت عـالـم مسجدست ای بی بصر بتخانه کو
گـــفـــتـــمـــش مـــا گـــنـــج در ویـــرانـــهٔ دل یــافــتــیــم
گـفـت هـر کـنـجـی پـر از گـنـجـی بود ویرانه کو
گـــفـــتـــمـــش کـــاشـــانـــه جـــانــانــه در کــوی دلــســت
گـفـت خـواجـوگـر تـو زانـکـوئـی بـگـو جـانـانه کو
غزل شمارهٔ ۷۸۸
مــــرا ز هــــجــــر تــــو امــــیــــد زنــــدگــــانــــی کــــو
در آرزوی تـــــــــوام لـــــــــذت جـــــــــوانــــــــی کــــــــو
اگــر نــه عــمــر مــنــی رســم بــیـوفـائـی چـیـسـت
و گـــر زمـــانـــه نـــئـــی شـــرط مــهــربــانــی کــو
مــــیــــان بــــادیــــهٔ غــــم ز تــــشــــنــــگــــی مــــردم
زلــــــال مـــــشـــــربـــــهٔ عـــــذب شـــــادمـــــانـــــی کـــــو
ز جـــام لــعــل ســمــن عــارضــان ســیــمــیــن بــر
مـــــــی مـــــــروق نــــــوشــــــیــــــن ارغــــــوانــــــی کــــــو
درون مـــصـــطـــبـــه در جـــســـم جـــام مـــیـــنـــائــی
ز دســــت یــــار ســــبــــک روح روح ثـــانـــی کـــو
مـــیـــســـت کـــاب حـــیـــاتـــســـت در ســـیــاهــی شــب
چــــو خــــضـــر وقـــت تـــوئـــی آب زنـــدگـــانـــی کـــو
وجـود خـاکـی مـا پـیـش از آنـکـه کـوزه کـنند
بـــگـــوی فـــاش کـــه آن کـــوزهٔ نـــهـــانــی کــو
گـــرفـــت ایــن شــب دیــجــورم از ســتــاره مــلــال
فـــروغ شـــعـــشـــعـــهٔ شـــمـــع آســـمـــانــی کــو
مــگــر ز درد دلــم بــســتــه شــد رهــش ور نــی
طــــلــــیــــعـــهٔ نـــفـــس صـــبـــح کـــامـــرانـــی کـــو
صـــبـــا بـــگـــوی کـــه تـــســـکـــیــن جــان آدم را
نــــســــیــــم روضــــهٔ فــــردوس جـــاودانـــی کـــو
بــرون ز کــون و مــکــانــســت گـر چـه پـروازم
خــــروش شــــهـــپـــر طـــاوس لـــا مـــکـــانـــی کـــو
فــتــاده بــر دو جـهـان پـرتـو تـجـلـی دوسـت
صـــفـــیـــر بـــلـــبـــل بـــســتــان لــن تــرانــی کــو
چو بانگ و نالهٔ خواجو فتاده در ره عشق
غـــــریـــــو دمـــــدمـــــهٔ کـــــوس کـــــاروانـــــی کــــو
غزل شمارهٔ ۷۸۹
کــه بــر ز ســرو روان تــو خــورد راسـت بـگـو
بــراســتــی کــه قــدی زیــن صـفـت کـراسـت بـگـو
بــــجــــنــــب چــــیــــن ســــر زلــــف عــــنــــبـــر افـــشـــانـــت
اگـــر نـــه قـــصــهٔ مــشــک خــتــن خــطــاســت بــگــو
فــــغــــان ز دیــــده کــــه آب رخــــم بــــرود بـــداد
بــــبــــیـــن ســـرشـــک روانـــم وگـــر رواســـت بـــگـــو
ز چــشــم مــا بــه جــز از خــون دل چــه مــی‌جـوئـی
وگــر چــنــانــکــه تــرا قــصــد خــون مــاســت بـگـو
کــنــون کــه دامــن صــحـرا پـر از گـل سـمـنـسـت
چــو آن نــگــار ســمــن رخ گــلــی کــجــاســت بـگـو
کـــجـــا چـــو زلـــف کـــژش هـــنـــدوئـــی بــدســت آیــد
چــو زلــف هــنــدوی او گــژ نــشــیــن و راســت بــگـو
چـــو آن صـــنـــوبـــر طــوبــی خــرام مــن بــرخــاســت
چه فتنه بود که آن لحظه برنخاست بگو
اگــر نــه ســجـده بـرد پـیـش چـشـم جـادویـش
چــرا چــو قــامــت مــن ابــرویــش دو تــاســت بــگــو
کـــــدام ابــــر شــــنــــیــــدی بــــگــــوهــــر افــــشــــانــــی
بـــســـان دیـــدهٔ خـــواجـــو گـــرت حــیــاســت بــگــو
غزل شمارهٔ ۷۹۰
ای صــبــا حــال جــگــر گــوشــهٔ مـا چـیـسـت بـگـو
در دل آن مـــه خـــورشـــیـــد لـــقــا چــیــســت بــگــو
صـبـر چـون در مـرض خـسـتـه دلـان نـافـع نـیست
درد مــا را بـه جـز از صـبـر دوا چـیـسـت بـگـو
اگــــر از مـــصـــر بـــدیـــن جـــانـــبـــت افـــتـــاد گـــذار
خــبــر یــوســف گــمــگــشــتــهٔ مــا چــیــســت بــگـو
هــرگــز از صــدر نــشــیــنــان ســلــاطــیـن بـا تـو
هــیــچـکـس گـفـت کـه احـوال گـدا چـیـسـت بـگـو
از بــــــرای دلــــــم ای هــــــدهــــــد مـــــیـــــمـــــون آخـــــر
عــزم بــلــقـیـس چـه و حـال سـبـا چـیـسـت بـگـو
گـــرنـــه آنـــســـت کـــزو مـــشـــک خـــتـــا مـــی‌خـــیــزد
چـیـن گـیـسـوی تـو ای تـرک خـتـا چـیـسـت بـگـو
آخـــر ای مـــاه پـــریـــچـــهـــره اگــر نــیــســت هــلــال
آن خـــم ابـــروی انـــگـــشـــت نـــمـــا چـــیـــســـت بــگــو
بجز از آن که برم مهر و وفای تو به خاک
بــر مـن ای دلـبـر بـی مـهـر و وفـا چـیـسـت بـگـو
قــصــد خــواجــو چــه نــمـائـی و نـتـرسـی ز خـدا
جـرم ایـن خـسـتـه دل از بـهـر خـدا چـیست بگو
غزل شمارهٔ ۷۹۱
نــفــحــهٔ گــلــشــن عــشــق از نــفـس مـا بـشـنـو
وز صــبــا نــکــهــت آن زلــف ســمــن سـا بـشـنـو
خــــبــــر درد فــــراق از دل یــــعــــقـــوب بـــپـــرس
شـــرح زیـــبـــائـــی یــوســف ز زلــیــخــا بــشــنــو
هـــمـــچــنــان نــالــه فــرهــاد بــهــنــگــام صــدا
چــون بــهــکــســار شــوی از دل خــارا بــشــنــو
حال وامق که پریشان تر از او ممکن نیست
از ســــر زلــــف پــــراکــــنــــدهٔ عــــذرا بـــشـــنـــو
اگـــر از بـــاد صـــبـــا وصـــف عـــروســـان چـــمـــن
نـــکـــنـــد بـــاورت از بـــلـــبـــل گـــویــا بــشــنــو
چــون خــتــائــی بــچـگـان بـزم صـبـوح آرایـنـد
بــوی مــشــک خــتـن از سـاغـر صـهـبـا بـشـنـو
هـر نـفـس کـز خـط مـشـکـیـن تو رانم سخنی
از لــــبــــم رایــــحــــهٔ عـــنـــبـــر ســـارا بـــشـــنـــو
روز و شــب چــون نــروی از دل تـنـگـم بـیـرون
از ســـویـــدای دلـــم قـــصـــه ســـودا بـــشــنــو
چون حدیث از لب جانبخش تو گوید خواجو
از دمـــش نـــکـــهــت انــفــاس مــســیــحــا بــشــنــو
غزل شمارهٔ ۷۹۲
آن عــــیـــد نـــیـــکـــوان بـــدر آمـــد بـــعـــیـــدگـــاه
تـابـنـده رخ چـو روز سـپـیـد از شـب سـیـاه
مـــانـــنـــد بـــاد مـــی‌شـــد و مـــی‌کـــرد دمـــبـــدم
در آب رود مــــــردمــــــک چـــــشـــــم مـــــن شـــــنـــــاه
او بــــاد پــــای رانــــده و مــــا داده دل بـــبـــاد
او راه بـــرگـــرفـــتــه و مــا گــشــتــه خــاک راه
بودی دو هفته کز بر من دور گشته بود
بـعـد از دو هفته یافتمش چون دو هفته ماه
فــــــارغ ز آب چــــــشــــــم اســــــیــــــران دردمــــــنـــــد
ویـــــــمـــــــن ز دود آه فــــــقــــــیــــــران داد خــــــواه
از خـــط ســـبـــز او شـــده چـــشـــم امـــیـــد مــن
چــون چــشــم عـاصـیـان سـیـه از نـامـهٔ گـنـاه
مــن هــمــچــو صــبــح چــاک زده جــیــب پــیــرهـن
او را چـــــو آفـــــتـــــاب ز دیـــــبــــای چــــیــــن قــــبــــاه
مـن در گـمـان کـه مـاه نـواسـت آنـکـه بینمش
بـــرطـــرف جـــبـــهـــه یـــا خـــم آن ابـــروی دوتــاه
چــون تـشـنـه کـو نـظـر کـنـد از دور در زلـال
مــی‌کــرد چــشــمــم از سـر حـسـرت درو نـگـاه
نـاگـه در آن مـیـانـه بـخـواجـو رسـیـد و گـفت
کــز عــیـد گـه کـنـون کـه رخ آری بـخـانـگـاه
بــایــد کــه قـطـعـه‌ئـی بـنـویـسـی و در زمـان
از راه تـــهـــنـــیـــت بـــفـــرســتــی بــبــزم شــاه
غزل شمارهٔ ۷۹۳
ای ســـنـــبـــلــهٔ زلــف تــو خــرمــن زده بــر مــاه
وی روی مـن از مـهـر تـو طـعـنـه زده بر کاه
خـورشـیـد جـهـانـتـاب تـو از شب شده طالع
هــنــدوی رســن بــاز تــو بـر مـه زده خـرگـاه
افــعــی تــو در حــلــقـه و جـادوی تـو در خـواب
خورشید تو در عقرب و پروین تو بر ماه
صـــورت نـــتـــوان بـــســت چــنــیــن مــوی مــیــانــی
بـر مـوی کـمـر بـسـتـه و مـو تـا بـکمرگاه
ســاقــی بــه عــقــیــق شـکـری مـی‌خـوردم خـون
مــــطــــرب بــــه نــــوای ســــحـــر مـــی‌زنـــدم راه
در ســـلـــســـلــهٔ زلــف رســن تــاب تــو پــیــچــم
بــاشــد کــه دل خــســتــه بـرون آورم از چـاه
هــمــچــون دل مــن هــســت پــریــشــان و گــرفــتــار
در شـسـت سـر زلـف گـره گـیـر تـو پـنـجاه
آئـــــیـــــنـــــه رخــــســــار تــــو زنــــگــــار بــــرآورد
از بـــســـکـــه بـــرآمـــد ز دل ســـوخـــتـــگــان آه
خـــواجـــو نــبــرد ره بــه ســراپــردهٔ وصــلــت
درویـــش کـــجـــا خـــیــمــه زنــد در حــرم شــاه
غزل شمارهٔ ۷۹۴
ای روانــــم بــــلــــب لــــعــــل تــــو آورده پــــنـــاه
دلـــم از مـــهـــر تـــوآتـــش زده در خـــرمـــن مــاه
از سر کوی تو هر گه که کنم عزم رحیل
خـون چـشـمـم بـدود گرم و بگیرد سر راه
چـــون قــلــم قــصــهٔ ســودای تــو آرد بــزبــان
روی دفــتـر کـنـد از دیـده پـر از خـون سـیـاه
بـــســـکـــه چــون صــبــح در آفــاق زنــم آتــش دل
نــتــوانــد کــه بــرآیــد شــه سـیـاره پـگـاه
مـــی‌کـــشـــم بـــار غـــم فـــرقـــت یـــاران قــدیــم
مـی‌شـود پـشـت مـن خـسـتـه از آنروی دو تاه
مـحـرمـی کـو کـه بـود هـمـسـخـنـم جـز خامه
مـــونــســی کــو کــه شــود هــمــنــفــســم الــا آه
گــر نــســیــم ســحــری بــنــده نــوازی نـکـنـد
نــــکــــنـــد هـــیـــچـــکـــس از یـــار و دیـــارم آگـــاه
چــشــم خــونــبــارم اگـر کـوه گـران پـیـش آیـد
بــــر ســـرآب روان افـــکـــنـــدش هـــمـــچـــون کـــاه
بـــگـــذرد هـــر نـــفـــس آن عـــمـــر گــرامــی از مــن
وز تــکــبــر نــکــنــد در مــن بــیــچــاره نــگــاه
آب چــشــمــت کــه ازو کــوه بــمــانــد خــواجــو
روز رحـلـت نـتـوان رفـت بـرون جـز بـه شـنـاه
فــرض عــیــنــســت کــه ســازی اگــرت دسـت دهـد
ســـرمـــهٔ دیـــدهٔ مـــقـــصـــود ز خـــاک در شـــاه
غزل شمارهٔ ۷۹۵
مـه بـی مـهـر مـن ز شـعـر سیاه
روی بـــنـــمـــود بـــامـــداد پــگــاه
کرده از شام بر سحر سایه
زده از مــشــک بــر قــمــر خــرگـاه
دل مـــــــن در گـــــــو زنـــــــخـــــــدانــــــش
همچو یوسف فتاده در بن چاه
آه کــــــز دود دل نــــــیــــــارم کـــــرد
پـــــیـــــش آئــــیــــنــــه جــــمــــالــــش آه
بـجـز از عـشـق چون پناهی نیست
بـرم از عـشـق هـم بـعـشـق پـنـاه
مـوی رویـم سـپـیـد گـشـت و هـنوز
مـی‌کـشـد خـاطرم به زلف سیاه
شـــاخ وصــل تــو ای درخــت امــیــد
بـس بـلـنـدسـت و دسـت من کوتاه
در شـــب هـــجـــر نـــالـــه‌ام هـــمـــدم
در ره عـــشـــق ســـایـــه‌ام هـــمـــراه
روز خـواجـو قـیـامـتـست که هست
بـر دلـش بـار غـم چو بار گناه
غزل شمارهٔ ۷۹۶
روی ایــن چـرخ سـیـه روی سـتـمـکـاره سـیـاه
کـه رخـم کـرد سـیـه در غـم آن روی چـو مـاه
خـــامـــه در نــامــه اگــر شــرح دهــد حــال دلــم
از ســر تــیــغ زبــانــش بــچــکــد خــون سـیـاه
بجز از شمع کسی بر سر بالینم نیست
کـه بـگـریـد ز سـر سـوز بـریـن حـال تـبـاه
گـر چـه از ضـعف چنانم که نیایم در چشم
کـیـسـت کو در من مسکین کند از لطف نگاه
بــه شــه چــرخ بــرم زیــن دل پــرآه فــغــان
بــــدر مـــرگ بـــرم زیـــن تـــن پـــردرد پـــنـــاه
تـــا بـــبـــیـــنـــد کــه کــه آرد خــبــری از راهــم
مـــی‌دود دم بـــدمـــم اشـــک روان تـــا ســر راه
نــــه مــــرا آگــــهــــی از حــــال رفــــیــــقــــان قـــدیـــم
نــه کــســی از مــن بــیــچــارهٔ مــســکــیــن آگــاه
کــار مـن هـسـت چـو گـیـسـوی تـو دایـم در هـم
پشت من هست چو ابروی تو پیوسته دوتاه
گــر نــبـودی شـب مـن چـون سـر زلـف تـو دراز
دســــتــــم از زلـــف دراز تـــو نـــبـــودی کـــوتـــاه
آه مــــن گــــر نــــکـــنـــد در دل ســـخـــت تـــواثـــر
زان دل ســـــنـــــگ جــــفــــا کــــار دلــــا زار تــــو آه
گــر ازیــن درد جــگــر ســوز بــمـیـرد خـواجـو
حـال درویـش کـه گـوید به سراپردهٔ شاه
غزل شمارهٔ ۷۹۷
ای دلــم جــان و جــهــان در راه جــانــان بــاخـتـه
نـــرد درد عـــشـــق بــرامــیــد درمــان بــاخــتــه
دیــن و دنــیـا داده در عـشـق پـریـرویـان بـبـاد
وز ســر دیــوانــگــی مــلــک ســلــیــمــان بـاخـتـه
بـر در دیـر مـغـان از کـفـر و دیـن رخ تـافـته
واسـتـیـن افـشـانـده بر اسلام و ایمان باخته
پـشـت پـائی چون خضر بر ملک اسکندر زده
وز دو عالم شسته دست و آب حیوان باخته
بــا دل پــر آتــش و ســوز جـگـر پـروانـه وار
خـویـش را در پای شمع می پرستان باخته
بـسـتـه زنـار از سـر زلـف بـتـان وز بیخودی
سـر نـهـاده بـر در خـمار و سامان باخته
کـــان و دریـــا را ز چــشــم درفــشــان انــداخــتــه
وز هـــوای لــعــل جــانــان جــوهــر جــان بــاخــتــه
مــن چــیــم گــردی ز خــاک کــوی دلــبــر خـاسـتـه
مــن کــیــم رنــدی روان در پـای جـانـان بـاخـتـه
بـیـنـوایان بین برین در گنج قارون ریخته
تـنـگـدسـتـان بـیـن درین ره خانهٔ خان باخته
پـاکـبـازی هـمـچـو خواجو دیدهٔ گردون ندید
بــرســر کــوی گـدائـی مـلـک سـلـطـان بـاخـتـه
غزل شمارهٔ ۷۲۹
چـه خـوش بـاشـد مـیـان لاله زاران
بــر غــم دشــمــنــان بــا دوســتــداران
گــــــرامــــــی دار مــــــرغـــــان چـــــمـــــن را
الــــا ای بــــاغـــبـــان در نـــو بـــهـــاران
نـــفـــیـــر عـــاشــقــان در کــوی جــانــان
صــفــیــر بــلـبـلـان بـر شـاخـسـاران
بــــنــــالــــم هــــر شـــبـــی در آرزویـــش
چـــو کــبــکــان دری بــر کــوهــســاران
قــیــامــت آنــزمــان بـاشـد بـتـحـقـیـق
کـــه از یـــاران جـــدا مـــانــنــد یــاران
مـــــرا در حـــــلـــــقـــــهٔ رنــــدان درآریــــد
کــه مــی‌پــرهــیـزم از پـرهـیـزگـاران
ز زلــف بــیــقــرار و چــشــم مــســتـش
نـــــمــــی‌مــــانــــد قــــرار هــــوشــــیــــاران
خوش آمد قامتش در چشم خواجو
صـنـوبـر خـوش بـود بـر جویباران
غزل شمارهٔ ۷۳۰
ای نــســیــم ســحـری بـوی بـهـارم بـرسـان
شـــکـــری از لــب شــیــریــن نــگــارم بــرســان
حـــلـــقـــهٔ زلـــف دلـــارام مـــن از هـــم بـــگــشــای
شـمـسـه‌ئـی زان گـره غالیه بارم برسان
تــار آن ســلــسـلـهٔ مـشـک فـشـان بـر هـم زن
بـــوئـــی از نـــافـــهٔ آهـــوی تـــتــارم بــرســان
گـــرت افــتــد بــه دواخــانــهٔ وصــلــش گــذری
مـــرهـــمـــی بــهــر دل ریــش فــگــارم بــرســان
دم بـدم تـا کـنـمش بر ورق دیده سواد
نـسـخـه‌ای زان خـط مـشـکـیـن غـبـارم بـرسان
تـا دهـم بـوسه و بر بازوی ایمان بندم
رقــعــه‌ئــی از خــط آن لـالـه عـذارم بـرسـان
پـیـش از آن کـز مـن دلـخـسـتـه نـمـانـد دیـار
مـــژده‌ئـــی از ره یـــاری بـــدیــارم بــرســان
چون بدان بقعه رسی رقعهٔ من در نظر آر
نـام مـن مـحـو کـن و نـامـه بـیارم برسان
گــر بــخــمــخــانــهٔ آن مــغــبـچـه‌ات راه بـود
سـر خـم بـر کـن و داروی خـمـارم بـرسـان
دارد آن مــوی مــیــان از مــن بــیــچــاره کـنـار
یـــا رب آنـــمــوی مــیــان را بــکــنــارم بــرســان
دل خـواجـو شد و بر خاک درش کرد قرار
خــبــری زانــدل بــی صــبــر و قـرارم بـرسـان
غزل شمارهٔ ۷۳۱
ای صــبــا غــلــغــل بــلــبــل بــگــلــســتـان بـرسـان
قـــصـــهٔ مـــور بــدرگــاه ســلــیــمــان بــرســان
مـــــاجـــــرای دل دیـــــوانــــه بــــدلــــدار بــــگــــوی
خـــبـــرآدم ســـرگـــشـــتــه بــرضــوان بــرســان
شـمـع را قـصـهٔ پـروانـه فـرو خـوان روشـن
بــاغ را بــنـدگـی مـرغ سـحـر خـوان بـرسـان
بــلــبــلــانــرا خــبــری از گــل صــد بـرگ بـیـار
طــوطــیــانــرا شـکـری از شـکـرسـتـان بـرسـان
کــشــتــگـانـرا ز شـفـاخـانـهٔ جـان مـرهـم سـاز
تــشــنــگــانــرا بــلــب چـشـمـهٔ حـیـوان بـرسـان
قـــــصـــــه غـــــصــــه درویــــش اگــــرت راه بــــود
بــه مــقــیــمــان ســراپـردهٔ سـلـطـان بـرسـان
ســخــن شــکــر شــیــریــن بــرفــرهـاد بـگـوی
خــبــر یــوســف گـمـگـشـتـه بـکـنـعـان بـرسـان
چـون شـدم خـاک رهـت گـر ز مـنت گردی نیست
دست من گیر و چو بادم بخراسان برسان
در هــــواداری اگــــر کـــار تـــو بـــالـــا گـــیـــرد
خــدمــت ذره بــخــورشــیــد درفــشــان بــرسـان
گـــر از آن مـــایـــهٔ درمـــان خـــبـــری یــافــتــه‌ئــی
دل بــــیــــمــــار مــــرا مــــژدهٔ درمــــان بــــرســــان
داغ کــرمــان ز دل خــســتــهٔ خــواجــو بــرگـیـر
خــــیــــز و درد دل ایــــوب بــــکــــرمـــان بـــرســـان
غزل شمارهٔ ۷۳۲
یــا رب ز بــاغ وصــل نــســیــمـی بـمـن رسـان
ویــن خــســتـه را بـکـام دل خـویـشـتـن رسـان
داغ فــراق تــا بــکــیــم بــر جــگــر نــهــی
یــــک روز مـــرهـــمـــی بـــدل ریـــش مـــن رســـان
از حـــد گـــذشــت نــالــه و افــغــان عــنــدلــیــب
بـازش بـشـاخ سـنـبـل و بـرگ سمن رسان
بـفـرسـت بـوی پـیـرهن از مصر و یکنفس
آرامـــشـــی بـــســا کــن بــیــت الــحــزن رســان
از مـــطـــبـــخ نـــوال حـــبـــیـــب حـــرم نـــشــیــن
آخـــر نـــوالـــه‌ئـــی بــه اویــس قــرن رســان
خورشید را بذرهٔ بی خواب و خور نمای
گــل را دگــر بــلــبــل شــیــریـن سـخـن رسـان
تـا چـنـد بـیـنـوا بـزمـستان توان نشست
بـــوی بـــهـــار بـــاز بـــمــرغ چــمــن رســان
تــا کــی مــرا بــدرد فـراق امـتـحـان کـنـی
از وصـــل مـــژده‌ای بـــمـــن مـــمـــتـــحــن رســان
خـواجـو ز داغ و درد جـدائـی بـجـان رسید
از غـــربـــتــش خــلــاص ده و بــا وطــن رســان
غزل شمارهٔ ۷۳۳
در تــابــم از دو هــنــدوی آتــش پــرســتــشــان
کـــز دســت رفــت دنــیــی و دیــنــم ز دســتــشــان
ز مشک سوده سلسله بر مه نهاده‌اند
زانـــرو کـــه آفـــتـــاب بـــود زیـــر دســـتـــشـــان
بــرطــرف آفــتــاب چــه در خـور فـتـاده اسـت
مـــرغـــول مـــشـــگ رنـــگ دلـــاویـــز پـــســتــشــان
از حـد گـذشـتـه‌انـد بـخـوبـی و لطف از آنک
زیـن بـیـش نـیـسـت حد لطافت که هستشان
مـسـکـیـن دلم که بلبل بستان شوق بود
شـد پـای بـنـد حـلـقـهٔ زلـف چـو سـستشان
نــعـلـم نـگـر کـه بـاز بـرآتـش نـهـاده‌انـد
آن هـــــنـــــدوان کـــــافــــرآتــــش پــــرســــتــــشــــان
صـاحـبدلان که بی خبرند از شراب شوق
در داده‌انـــــد جـــــرعــــهٔ جــــام الــــســــتــــشــــان
یـاران ز جـام بـادهٔ نـوشـیـن فـتـاده مـست
خـواجـو از آن دو نـرگـس مـخـمـور مستشان
غزل شمارهٔ ۷۳۴
خـوشـا چـشـمـی کـه بـیـنـد روی تـرکان
خــــنــــک بـــادی کـــه آرد بـــوی تـــرکـــان
مـــی نــوشــیــن و نــوشــا نــوش مــســتــان
در اردو هــــــــــایــــــــــاهــــــــــوی تـــــــــرکـــــــــان
دل شـــــیـــــرافـــــکـــــنـــــان افــــتــــاده در دام
ز روبـــــــــه بـــــــــازی آهــــــــوی تــــــــرکــــــــان
شـــــب شـــــامـــــی لـــــبـــــاس زنـــــگـــــی آســــا
غــــــلـــــام ســـــنـــــبـــــل هـــــنـــــدوی تـــــرکـــــان
ز ترکان گوشه چون گیرم که بینم
کــــمــــان حــــســــن بــــر بـــازوی تـــرکـــان
بـــود هـــنـــدوی چـــشـــم مـــی پـــرســـتـــان
دو تــا پــیــوســتــه چـون ابـروی تـرکـان
در آب روشـــــــــــن ار آتـــــــــــش نــــــــــدیــــــــــدی
بــــــبــــــیــــــن روشــــــن درآب روی تــــــرکـــــان
و گـر گـفـتـی کـه چـیـن در شـام نـبود
نـــظـــر کـــن در خـــم گــیــســوی تــرکــان
بود پیرسته خواجو مست و مخمور
بــــــیــــــاد نـــــرگـــــس جـــــادوی تـــــرکـــــان
غزل شمارهٔ ۷۳۵
خوشا صبح و صبوحی با همالان
نـظـر بـر طـلـعـت فـرخـنـده فالان
خـــداونـــدا بــده صــبــری جــمــیــلــم
کـه مـی‌نـشـکـیبم از صاحب جمالان
خــیــالـت ایـن کـه بـرگـردم ز خـوبـان
چــــو درویــــش از در دریــــا نــــوالـــان
دلـم چـون گـیسوی او بر کمر دید
چـو وحـشـی شـد شکار کوه مالان
گــهــی کــز کــازرون رحــلــت گــزیـنـم
بـــنـــالـــد از فـــغــانــم کــوه نــالــان
غـریـبـان را چـرا بـایـد کـه بـیـنـنـد
بــچـشـم مـنـقـصـت صـاحـب کـمـالـان
خـطـا بـاشـد کـه چـشـم تـرکـتازت
دل مـــردم کـــنـــد یـــکـــبـــاره نـــالــان
مــگــر زلــف تــو زان آشـفـتـه حـالـسـت
کــه در تــابــنــد ازو آشـفـتـه حـالـان
چـــنـــان مـــرغ دلـــم در قــیــدت افــتــاد
کـــه کـــبـــکـــان دری در چـــنـــگ دالـــان
عـــقــاب تــیــز پــر کــی بــاز گــردد
بـهـر بـازی ز صـیـد خـسته بالان
غــزل خــواجــو بـگـویـد بـر غـزالـه
مــــگــــر بــــرآهـــوی چـــشـــم غـــزالـــان
غزل شمارهٔ ۷۳۶
ای کــفــر ســر زلــف تــو غــارتــگــر ایــمـان
جـان داده بـر نـرگـس مـست تو حکیمان
دسـت ازطـلبت باز نگیرم که بشمشیر
کـوتـه نـشـود دسـت فـقـیـران ز کـریـمـان
گــر دولــت وصــلــت بــزر و سـیـم بـرآیـد
کــی دســت دهــد آرزوی بـی زر و سـیـمـان
بـــاری اگـــرش شـــربـــت آبـــی نـــچــشــانــنــد
راهـــی بــمــســافــر بــنــمــایــنــد مــقــیــمــان
از هر چه فلک می‌دهدت بگذر و بگذار
عــاقــل مــتــنــفــر بــود از خــوان لــئــیــمــان
با چشم سقیمم دل پر خون بربودند
یــا رب حــذر از خــیـرگـی چـشـم سـقـیـمـان
بـانـگـی بـزن ای خـادم عـشـرتـگـه مـسـتـان
تـا وقـت سـحـر بـاز نـشـیـنـنـد نـدیـمـان
قــاضــی اگـر از مـی نـشـکـیـبـد نـبـود عـیـب
خـــون جـــگــر جــام بــه از مــال یــتــیــمــان
از گـفـتـهٔ خـواجـو شـنـوم رایـحـهٔ عـشق
چـون بـوی عـبـیـر از نـفـس مـشک نسیمان
غزل شمارهٔ ۷۳۷
دلــا از جــان زبــان درکــش کـه جـانـان
نـــــکـــــو دانـــــد زبـــــان بــــی زبــــانــــان
اگــر بــرگ گــلـت بـاشـد چـو بـلـبـل
مـــتـــرس از خـــار خـــار بـــاغـــبـــانـــان
طـــبـــیـــبـــانـــرا اگـــر دردی نـــبـــاشـــد
چـــه غــم بــاشــد ز درد نــاتــوانــان
نــیــنـدیـشـد مـعـاشـر در شـبـسـتـان
شـــبـــان تـــیـــره از حـــال شـــبــانــان
خـرد بـا عـشق برناید که پیران
زبــــــون آیـــــنـــــد در دســـــت جـــــوانـــــان
نـــدارد مـــوئـــی از مـــوئـــی تـــفـــاوت
مــــیــــان لــــاغــــر لــــاغــــر مــــیــــانــــان
شراب تلخ چون شکر کنم نوش
بـــیـــاد شـــکـــر شـــیـــریــن دهــانــان
اگــــر جـــانـــان بـــرآرد کـــام جـــانـــم
کـــنـــم جـــانـــرا فـــدای جـــان جــانــان
مــیــانـش در ضـمـیـر خـرده بـیـنـان
دهــــانــــش در گــــمـــان خـــرده دانـــان
نـشـان دل چـه مـی‌پـرسـی ز خواجو
نــپـرسـد کـس نـشـان بـی نـشـانـان
غزل شمارهٔ ۶۲۶
هــردم آرد بــاد صــبــح از روضــهٔ رضــوان پــیـام
کـاخـر ای دلـمـردگـان جـز بـاده مـن یحیی العظام
مــاه ســاقــی حــور عــیــن و جــام صــافـی کـوثـرسـت
خاصه این ساعت که صحن باغ شد دارالسلام
پــخــتــگـان را خـام و خـامـان را شـراب پـخـتـه ده
حـیـف بـاشـد خـون رز در جـوش و مـا زینگونه خام
بــر ســر کــوی خــرابــان از خــرابــی چــاره نــیــسـت
نــام نــیـکـو پـیـش بـدنـامـان بـود نـنـگـی تـمـام
گــر مــریــد پــیــر دیــری خــرقــه خــمـری کـن بـمـی
زشـــت بـــاشـــد دلـــق نـــیـــلـــی و شـــراب لـــعــل فــام
کـــام دل خـــواهـــی بـــرو گـــردن بــنــاکــامــی بــنــه
در دهــان شــیــر مــی‌بــایــد شــدن بــر بــوی کـام
عـار بـاشـد نـزد عـارف هـر کـه فـخـر آرد بزهد
نـنـگ بـاشـد پـیـش عـاشـق هـر که یاد آرد ز نام
آنــکــه در خــلــوتــگــه خــاصــش مــجــال عــام نـیـسـت
لــطــف او عـامـسـت و عـشـق او نـصـیـب خـاص و عـام
بــــاد بــــر خــــاک عـــراق از دیـــدهٔ خـــواجـــو درود
بــــاد بــــر دارالــــســــلــــام از آدم خــــاکــــی ســـلـــام
غزل شمارهٔ ۶۲۷
چــشـم پـرخـواب گـشـودی و بـبـسـتـی خـوابـم
و آتـــــش چـــــهـــــره نــــمــــودی و بــــبــــردی آبــــم
آنـــچـــنـــان تـــشـــنـــه لــعــل لــب ســیــراب تــوام
کــاب ســرچــشــمــهٔ حــیــوان نــکــنــد ســیـرابـم
دوش هــنــدوی تــو در روی تـو روشـن مـی‌گـفـت
کــه مــرا بـیـش مـسـوزان کـه قـوی در تـابـم
آرزو مـــی‌کـــنـــدم بـــا تـــو شـــبــی در مــهــتــاب
کــه بــود زلــف ســیــاهــت شــب و رخ مــهـتـابـم
مــن مـگـر چـشـم تـو در خـواب بـبـیـنـم هـیـهـات
ایـــن خــیــالــســت مــن خــســتــه مــگــر در خــوابــم
رفـتـم ار جـان بـدهـم در طـلـبـت عـمـر تـو بـاد
ور بــــمــــانــــم شــــرف بــــنــــدگــــیــــت دریــــابــــم
بـــوصــالــت کــه ره بــادیــه بــر روی خــســک
بــــا وصــــالــــت نــــکــــنــــد آرزوی ســــنــــجــــانــــم
راست چون چشم خوشت مست شوم در محراب
گــــر بـــود گـــوشـــهٔ ابـــروی کـــژت مـــحـــرابـــم
هــمــچــو خــاک ره اگــر خــوار کــنــی خـواجـو را
بـــرنـــگــردم ز درت تــا چــه رســد زیــن بــابــم
غزل شمارهٔ ۶۲۸
دل گــــل زنـــده گـــردد از دم خـــم
گــل دل تــازه گــردد از نــم خـم
روح پـاکـسـت چـشـم عـیـسی جام
خــون لــعــلــســت اشــک مــریــم خــم
تــا شــوی مــحــرم حــریــم حــرم
غوطه‌ئی خور به آب زمزم خم
در شــبـسـتـان مـی پـرسـتـان کـش
شــــاهــــد جــــام را ز طـــارم خـــم
خیز تا صبحدم فرو شوئیم
گـــل روی قـــدح بـــشـــبـــنـــم خــم
شـــاهـــدان خــمــیــده گــیــســو را
زلـف پـرخـم کـشـیـم در خـم خـم
داد عــیــش از ربــیــع بــســتــانــیـم
بـــــطـــــلــــوع مــــه مــــحــــرم خــــم
جـان خـواجـو اگـر بـوقـت صبوح
هـمـچـو سـاغـر برآید از غم خم
مــی خــامــش بــخــاک بــر ریــزیــد
تــا دگــر زنـده گـردد از دم خـم
غزل شمارهٔ ۶۲۹
ای تـــنـــم کـــرده ز غـــم مـــوئـــی و در مـــو زده خـــم
وی دلـــم یـــک ســر مــو وز ســر مــوئــی شــده کــم
گــــر دلــــم بــــاک نــــدارد ز غــــم عــــشـــق چـــه بـــاک
ور غــــمــــم دســــت نــــدارد ز دل خــــســــتــــه چــــه غـــم
هـــــم دل گـــــرم گـــــرم نـــــیـــــســـــت دریــــن ره هــــمــــدل
هــــم دم مــــرد گــــرم نــــیــــســــت دریــــن غــــم هــــمـــدم
پـــیـــش چـــشـــمـــم ز حـــیــا آب شــود چــشــمــهٔ نــیــل
وانــــگــــه از نــــیــــل ســــرشــــکــــم بــــرود آب بــــقــــم
ای بـــصـــد وجـــه رخ خــوب تــو وجــهــی ز بــهــشــت
وی بـــــصـــــد بـــــاب ســـــرکـــــوی تـــــو بــــابــــی زارم
چـــون کـــنـــم وصـــف جـــمـــالــت کــه دو رویــســت ورق
زانــــکــــه بــــی خــــون حــــرامــــی نــــبــــود وصـــل حـــرم
از تــو چــون صــبــر کــنــم زانــکــه نــگــردد مــمــکـن
صــــــبــــــر درویــــــش ز الــــــطــــــاف خــــــداونــــــد کـــــرم
خیز خواجو که چو پرگار به سر باید گشت
هـــــر کـــــه در دایـــــرهٔ عـــــشـــــق نـــــهـــــادســــت قــــدم
غزل شمارهٔ ۶۳۰
چــو چــشــم مــســت تــو مـی پـرسـتـم
چــو درج لــعــل تــو نــیــســت هــســتـم
بــــــیـــــار ســـــاقـــــی شـــــراب بـــــاقـــــی
کـه هـمـچـو چـشـم تو نیمه مستم
نه خرقه پوشم که باده نوشم
نــه خــودپــرسـتـم کـه مـی پـرسـتـم
چـــو مــی چــشــیــدم ز خــود بــرفــتــم
چــو مــســت گــشـتـم ز خـود بـرسـتـم
ز دســـــت رفـــــتـــــم مـــــرو بـــــدســـــتــــان
ز پــــا فــــتــــادم بــــگــــیــــر دســــتــــم
مــــــنــــــم گــــــدایــــــت مـــــطـــــیـــــع رایـــــت
و گـر تـو گـوئـی کـه نـیـسـت هـستم
مـگـو کـه خـواجـو چـه عـهـد بـستی
بـگـو کـه عـهـد تـو کـی شـکـسـتـم
غزل شمارهٔ ۶۳۱
ز لـعـلـم سـاغـری در ده کـه چـون چـشم تو سرمستم
وگــر گــویــم کــه چــون زلـفـت پـریـشـان نـیـسـتـم هـسـتـم
کـــنــون کــز پــای مــی‌افــتــم ز مــدهــوشــی و ســرمــســتــی
بــجــز ســاغــر کــجــا گــیـرد کـسـی از هـمـدمـان دسـتـم
اگــــر مــــســــتــــان مـــجـــلـــس را رعـــایـــت مـــی‌کـــنـــی ســـاقـــی
ازیــن پــس بــادهٔ صــافـی بـصـوفـی ده کـه مـن مـسـتـم
مـــنـــه پـــیـــمـــانـــه را از دســـت اگـــر بـــا مـــی ســری داری
کـه مـن یـکـبـاره پـیـمـانـرا گـرفـتـم جـام و بـشـکـستم
مــــــریــــــز آب رخــــــم چــــــون مــــــن بــــــمــــــی آب ورع بــــــردم
ز مـن مـگـسـل کـه از مـسـتـی ز خـود پـیـونـد بـگـسـسـتم
اگــــر مــــن دلــــق ازرق را بـــمـــی شـــســـتـــم عـــجـــب نـــبـــود
کــه دســت از دنــیــی و عــقــبــی بــخــونــاب قــدح شــسـتـم
چـه فـرمـائـی کـه از هـسـتـی طـمـع بـرکـن که برکندم
چـرا گـوئـی کـه تـا هـستی بغم بنشین که بنشستم
اســیــر خــویــشـتـن بـودم کـه صـیـد کـس نـمـی‌گـشـتـم
چـــو در قـــیـــد تــو افــتــادم ز بــنــد خــویــشــتــن رســتــم
مـــبـــر آبـــم اگـــر گـــشـــتـــم چـــو مـــاهـــی صـــیـــد ایــن دریــا
که صد چون من بدام آرد کسی کو می‌کشد شستم
خــــیــــال ابــــرویــــت پــــیـــوســـتـــه در گـــوش دلـــم گـــویـــد
کـزان چـون مـاه نـو گـشـتـم که در خورشید پیوستم
چـو بـاد از پـیـش مـن مـگـذر وگـر جان خواهی از خواجو
اشـــارت کـــن کـــه هـــم دردم بـــدســـت بـــاد بــفــرســتــم
غزل شمارهٔ ۶۳۲
من از آن لحظه که در چشم تو دیدم مستم
کــارم از دســت بــرون رفــت کــه گــیــرد دسـتـم
دیــشــب آنــدل کــه بـزنـجـیـر نـگـه نـتـوان داشـت
بـــیـــخــود آوردم و در حــلــقــهٔ زلــفــت بــســتــم
ایـن خـیـالـیـسـت کـه در گـرد سـمـنـد تـو رسـم
زانــکــه چــون خــاک بــزیــر ســم اســبــت پـسـتـم
هـر کـه بـا زلـف گـرهـگـیر تو پیوندی ساخت
بـــبـــریـــدم ز هـــمـــه خـــلـــق و درو پـــیـــوســتــم
مــن نــه امــروز بــدام تــو در افــتــادم و بــس
کـــه گـــرفـــتــار غــم عــشــق تــوام تــا هــســتــم
تـا بـرفـتـی نـتـوانـم کـه شـبـی تـا دم صـبح
از دل و دیـــــده درودت ز قـــــفـــــا نـــــفـــــرســـــتــــم
بـــیـــش ازیـــنـــم هـــدف تـــیـــر مـــلـــامـــت مــکــنــیــد
کـه بـرون رفـت عـنـان از کـف و تـیـر از شستم
گـرکـنـم جـامـه بـه خـونـابـه نـمـازی چـه عـجـب
کــه ز جــان دســت بــخــون دل ســاغــر شــســتـم
بـاز خـواجـو کـه مـرا کـوفـتـه خاطر می‌داشت
بـــــرگــــرفــــتــــم ز دل ســــوخــــتــــه و وارســــتــــم
غزل شمارهٔ ۶۳۳
امـــروز کـــه مـــن عـــاشــق و دیــوانــه و مــســتــم
کس نیست که گیرد بشرابی دو سه دستم
ای لــــعــــبــــت ســــاقــــی بــــده آن بــــادهٔ بــــاقـــی
تــا بــاده پــرســتــی کــنــم و خــود نـپـرسـتـم
بـا خـود چـو دمـی خـش نـنـشـسـتـم بهمه عمر
بـرخـاسـتـم از بـنـد خـود و خـوش بـنـشـسـتم
گــر بــیــدل و دیــنـم چـه بـود چـاره چـو ایـنـم
ور عـاشـق و مـسـتـم چـه تـوان کرد چو هستم
مـــی‌بــرد دلــم نــرگــس مــخــمــورش و مــی‌گــفــت
کــای هــمــنــفــســان عــیــب مــگــیــریــد کــه مــســتـم
رفـــــتـــــی و مـــــرا بـــــرســـــرآتــــش بــــنــــشــــانــــدی
بــاز آی کــه از دســت تــو بــرخــاک نــشــسـتـم
چــون حــلــقــهٔ گــیــســوی تــو از هـم بـگـشـودم
از کــــفــــر ســــر زلــــف تــــو زنــــار بــــبــــســــتـــم
در چــــنــــبــــر گــــردون ز دمــــی چــــنــــگ بــــلــــاغــــت
بـــا ایـــن هـــمـــه از چــنــبــر زلــف تــو نــجــســتــم
تــــــا در عـــــقـــــب پـــــیـــــر خـــــرابـــــات نـــــرفـــــتـــــم
از درد ســـر و مـــحـــنـــت خـــواجـــو بـــنـــرســـتــم
غزل شمارهٔ ۶۳۴
تـخـفـیـف کـن از دور مـن ایـن بـاده کـه مـستم
وزغـــایـــت مــســتــی خــبــرم نــیــســت کــه هــســتــم
بـــر بـــوی ســر زلــف تــو چــون عــود بــرآتــش
مــی‌ســوزم و مــی‌ســازم و بــا دســت بــدسـتـم
در حــــال کــــه مــــن دانــــهٔ خــــال تــــو بــــدیــــدم
در دام تــــو افـــتـــادم و از جـــمـــلـــه بـــرســـتـــم
دیــــشــــب دل دیــــوانــــهٔ بــــگـــســـســـتـــه عـــنـــانـــرا
زنــجــیــر کــشــان بــردم و در زلـف تـو بـسـتـم
بـا چـشـم تـو گـفـتـم کـه مـکـن عـربـده جوئی
گفت از نظرم دور شو این لحظه که مستم
زان روز کــه رخـسـار چـو خـورشـیـد تـو دیـدم
چــون ســنــبــل هــنــدوی تــو خــورشــیـد پـرسـتـم
آهــــنــــگ ســـفـــر کـــردی و بـــرخـــاســـت قـــیـــامـــت
آن لــحــظــه کــه بــی قــامـت خـوبـت بـنـشـسـتـم
شــایــد کــه ز مــن خـلـق جـهـان دسـت بـشـویـنـد
گــر در غــمــت از هــر دو جــهــان دســت نــشــســتــم
هـــر چـــنـــد شـــکـــســتــی دل خــواجــو بــدرســتــی
کـان عـهـد کـه بـا زلـف تـو بـسـتـم نـشکستم
غزل شمارهٔ ۶۱۷
مـگـر کـه صبح من امشب اسیر گشت بشام
وگـــرنـــه رخ بـــنـــمــودی ز چــرخ آیــنــه فــام
مــگـر سـتـارهٔ بـام از شـرف بـه زیـر افـتـاد
وگــرنــه پــرده بــرافـکـنـدی از دریـچـهٔ بـام
خروس پرده‌سرا امشب از چه دم در بست
اگـر چـنـانـکـه فـرو شـد دم سـپـیده بکام
چـــو کـــام مـــن تـــوئـــی ای آفــتــاب گــرم بــرآی
ز چـرخ اگـر چـه یـقـینم که بر نیاید کام
گــهــی پــری رخـم از خـواب صـبـح بـرخـیـزد
کـه تـیـغ غـمـزهٔ خـونـریـز بـرکـشـد ز نیام
چـــرا ز قــیــد تــوام روی رســتــگــاری نــیــســت
کـــســـی اســـیـــر نــبــاشــد بــدام کــس مــادام
چـو دور عـیـش و نـشـاطـست باده در دور آر
کــه روشــنــســت کــه بــا دســت گــردش ایــام
دمــی جــدا مــشــو از جـام مـی کـه در ایـن دور
کــدام یــار کــه هــمـدم بـود بـرون از جـام
بــرو غــلــام صــنــوبـر قـدان شـو ای خـواجـو
کـــه هـــمــچــو ســرو بــزادگــی بــرآری نــام
غزل شمارهٔ ۶۱۸
عــارض تــرکــان نــگــر در چــیــن جــعــد مـشـک فـام
تــا جــمــال حــور مــقــصــورات بــیـنـی فـی الـخـیـام
باده پیش آور که هردم باد عنبر بوی صبح
مـــی‌دهـــد جـــانـــرا پـــیـــام از روضـــهٔ دارالـــســـلـــام
مـشـعـل خـورشـیـد فـروزان شمع برگیر ای ندیم
بـــاد شـــبــگــیــری بــرآمــد بــاده در ده ای غــلــام
مـــاه مـــطـــرب گـــو بــزیــر و بــم در آور ســاز را
کـــــافـــــتــــاب خــــاوری تــــشــــریــــف داد از راه بــــام
تــا تــرا در پــیــش بــت رویــان درســت آیــد نــمـاز
جـــامـــهٔ جـــانـــرا نـــمـــازی کــن بــه آب چــشــم جــام
عــــزت دیــــر مــــغــــان از ســـاکـــن مـــســـجـــد مـــجـــوی
کـــافـــر مـــکـــی چـــه دانـــد حـــرمـــت بـــیـــت الــحــرام
عـار بـاشـد در طـریـق عـشـق بیم از فخر و عار
نــنــگ بـاشـد در ره مـشـتـاق تـرس از نـنـگ و نـام
مــن بــبــوی خــال مــشـکـیـن تـو گـشـتـم پـای بـنـد
مـــرغ وحـــشـــی از هـــوای دانـــه مـــی‌افـــتـــد بـــه دام
کــــام دل خـــواجـــو بـــســـانـــی نـــمـــی‌آیـــد بـــدســـت
رو بـــنـــا کـــامـــی رضــا ده تــا رســانــنــدت بــکــام
غزل شمارهٔ ۶۱۹
حـــن فـــی روض الـــهـــوی قــلــبــی کــمــانــاح الــحــمــام
قــم بــتــغــریــد الــحــمــایــم و اسـقـنـی کـاس الـمـدام
خــون دل تــا چــنــد نــوشــم بــادهٔ نــوشــیــن بــیـار
تـــا بـــشـــویــم جــامــهٔ جــانــرا بــه آب چــشــم جــام
بـــاح دمـــعــی فــی الــفــیــافــی و اســتــشــبــت لــوعــتــی
خـــــیـــــز و آبـــــی بـــــردل پــــرآتــــشــــم ریــــز ای غــــلــــام
از فـــــروغ شـــــمـــــع رخــــســــارم مــــنــــور کــــن روان
وز نـــســـیـــم گـــلـــشـــن وصــلــم مــعــطــر کــن مــشــام
فــی ضــلــوعــی تــوقــد الــنــیــران مــن شــجــر الــنــوی
فـــی عـــیـــونــی تــوجــد الــطــوفــان مــن مــاء الــغــرام
چــون بــرون از بــادهٔ یــاقــوت فــامــم قـوت نـیـسـت
قـــــوت جـــــانـــــم ده ز جـــــام بـــــادهٔ یــــاقــــوت فــــام
صــــبــــحــــدم دلــــرا بــــراح روح پــــرور زنــــده دار
کــــان زمــــان از عــــالــــم جـــان مـــی‌رســـد دلـــرا پـــیـــام
هـــان فــی فــرط الــاســی مــذنــبــت فــی قــلــبــی الــاســی
غـــاب فـــی طـــول الـــعـــنـــا اذغـــیــب عــن عــیــنــی الــمــنــام
چـــون شـــمـــا را هـــســـت دلـــبــر در بــرو دل بــرقــرار
لــا تــلــومــوا فــی الــتــصــابـی قـلـب صـلـب مـسـتـهـام
گــــفــــتــــم از لــــعـــل لـــب جـــانـــان بـــرآرم کـــام جـــان
ضـــاع فـــی روم الــمــنــی عــمــری و مــا مــکــث الــمــرام
هر که گردد همچو خواجو کشتهٔ شمشیر عشق
روضـــهٔ فـــردوس رضـــوانـــش فـــرســـتـــد والــســلــام
غزل شمارهٔ ۶۲۰
گــر چــه مــن آب رخ از خــاک درت یــافــتــه‌ام
گــرد خــاطــر هــمــه از رهــگــذرت یــافــتــه‌ام
چـون تـوانـم کـه دل از مهر رخت برگیرم
زانـکـه چـون صـبـح بـه سـحـرت یـافته‌ام
بـنـشـیـن یـکـدم و بـرآتـش تـیـزم مـنـشـان
کــه بــدود دل و ســوز جــگــرت یــافـتـه‌ام
در شــب تـیـره بـسـی نـوبـت مـهـرت زده‌ام
تـا سـحـرگـه رخ هـمـچـون قمرت یافته‌ام
خسرو از شکر شیرین بهمه عمر نیافت
آن حــلــاوت کــه ز شــور شــکــرت یـافـتـه‌ام
بـــچــه مــانــنــد کــنــم نــقــش دلــارای تــرا
زانـکـه هـر لـحـظـه بـرنـگـی دگرت یافته‌ام
گـر چـه رفـتـی و نـظـر بـاز گـرفـتـی از من
هــر چــه مــن یـافـتـه‌ام از نـظـرت یـافـتـه‌ام
ای دل خسته چه حالست که از درد فراق
هــردم از بـار دگـر خـسـتـه‌تـرت یـافـتـه‌ام
تـا خـبـر یافته‌ئی زان بت مهوش خواجو
خــبــرت هــســت کــه مـن بـیـخـبـرت یـافـتـه‌ام
غزل شمارهٔ ۶۲۱
مــــــن ز دســــــت دیــــــده و دل در بــــــلـــــا افـــــتـــــاده‌ام
ای عـــزیـــزان چـــون کـــنـــم چـــون مـــبـــتــلــا افــتــاده‌ام
هـر دم از چـشـمـم چـو اشـک گـرم رورانـدن که چه
تـــا چــه افــتــادســت کــز چــشــم شــمــا افــتــاده‌ام
کــی بـود بـرگ مـن آن نـسـریـن بـدن را کـایـن زمـان
هـــمـــچـــو بـــلـــبـــل در زمــســتــان بــیــنــوا افــتــاده‌ام
گــر چــه هـر کـو مـی خـورد از پـا در افـتـد عـاقـبـت
مــــن چــــو دور افــــتــــاده‌ام از مــــی چــــرا افـــتـــاده‌ام
بــا کــســی افــتــاد کــارم کــو ز کــارم فــارغــســت
بــنــگــریــد آخــر کــه از مــســتــی کــجــا افــتــاده‌ام
ایـــکـــه گـــفـــتـــی گـــر ســـر ایــن کــارداری پــای دار
دســت گــیــر اکــنــون کــه از دســتـت ز پـا افـتـاده‌ام
آتــش مــهــرم چــو در جــان شــعــلــه زد گــرمـی مـکـن
گـــــر چــــون ذره زیــــر بــــامــــت از هــــوا افــــتــــاده‌ام
مـی‌روی مـجـمـوع و مـن پـیـوسته همچون گیسویت
از پـــریـــشـــانـــی کـــه هـــســتــم در قــفــا افــتــاده‌ام
قاضی ار گوید که خواجو چون درین کار اوفتاد
گـــو مـــکـــن آنـــکـــار کـــز حـــکـــم قـــضـــا افـــتـــاده‌ام
غزل شمارهٔ ۶۲۲
ســلــامــی بــه جـانـان فـرسـتـاده‌ام
بــــه آرام دل جــــان فــــرســـتـــاده‌ام
زهی شوخ چشمی که من کرده‌ام
کـه جـان را بـجـانـان فـرسـتـاده‌ام
شــکـسـتـه گـیـاهـی مـن خـشـک مـغـز
بـــگـــلـــزار رضـــوان فـــرســـتــاده‌ام
تــو ایــن بــی‌حــیـائـی نـگـر کـز هـوا
ســوی بــحـر بـاران فـرسـتـاده‌ام
مـــرا شــرم بــادا کــه پــای مــلــخ
بـــنـــزد ســـلـــیــمــان فــرســتــاده‌ام
بــه تــحــفــه کــهـن زنـگـی مـسـت را
بـــه اردوی خـــاقـــان فــرســتــاده‌ام
عـــصـــا پـــاره ئـــی از کـــف عـــاصــی
بـــمـــوســـی عـــمـــران فــرســتــاده‌ام
غـــــبــــاری فــــرو رفــــتــــه از آســــتــــان
بــــایـــوان کـــیـــوان فـــرســـتـــاده‌ام
ز سـرچـشـمـهٔ پـارگـیـن قـطـره‌ئی
ســــوی آب حــــیــــوان فـــرســـتـــاده‌ام
کــهــن خــرقــهٔ مـفـلـسـی ژنـده پـوش
بــتــشــریـف سـلـطـان فـرسـتـاده‌ام
ســـخـــنـــهــای خــواجــو ز دیــوانــگــی
یـــکـــایـــک بـــدیــوان فــرســتــاده‌ام
غزل شمارهٔ ۶۲۳
گـــر نـــگـــویـــم دوســـتـــی از دوســـتـــانـــت بـــوده‌ام
ســـالـــهـــا آخـــر نـــه مـــرغ بـــوســتــانــت بــوده‌ام
گـر چـه فـارغ بوده‌ام چون نسر طایر ز آشیان
تــــا نــــپـــنـــداری کـــه دور از آشـــیـــانـــت بـــوده‌ام
هـــر کـــجـــا مـــحــمــل بــعــزم ره بــرون آورده‌ئــی
چــــون جــــرس دســـتـــانـــســـرای کـــاروانـــت بـــوده‌ام
گـــر تـــو پـــاس خــاطــرم داری و گــرنــه حــاکــمــی
زان تـصـور کـن کـه هـر شـب پـاسـبـانـت بـوده‌ام
گــر چــه از رویـت چـو گـیـسـو بـرکـنـار افـتـاده‌ام
چــون کــمــر پــیـوسـتـه در بـنـد مـیـانـت بـوده‌ام
کـــشــتــهٔ تــیــغ جــهــان افــروز مــهــرت گــشــتــه‌ام
تـــــشـــــنــــهٔ آب جــــگــــر تــــاب ســــنــــانــــت بــــوده‌ام
از گــــذار مـــن چـــرا بـــر خـــاطـــرت بـــاشـــد غـــبـــار
کـــــــز هـــــــواداری غــــــبــــــار آســــــتــــــانــــــت بــــــوده‌ام
گـر شـکـر خـائـی کـنـم بـر یـاد لـعـلـت دور نیست
زانــکــه عــمــری طــوطــی شــکــر ســتــانــت بـوده‌ام
همچو خواجو ای ، بسا شبها که از شوریدگی
دســـتـــه بـــنـــد ســـنـــبـــل عـــنــبــرفــشــانــت بــوده‌ام
غزل شمارهٔ ۶۲۴
هـیـچ مـی‌دانـی کـه دیـشـب در غـمش چون بوده‌ام
مـرغ و مـاهـی خـفـتـه و مـن تـا سـحر نغنوده‌ام
بـسـکـه آتـش در جـهـان افـکـنده‌ام از سوز عشق
آســـــــــمــــــــانــــــــی در هــــــــوا از دود دل افــــــــزوده‌ام
پــرده از خــون جــگــر بــر روی دفـتـر بـسـتـه‌ام
چــشــمــهٔ خــونــابــه از چـشـم قـلـم بـگـشـوده‌ام
کـــاســـهٔ چـــشــم از شــراب راوقــی پــر کــرده‌ام
دامــــن جــــانــــرا بــــخـــون چـــشـــم جـــام آلـــوده‌ام
آســتــیــن بــر کــائــنــات افــشـانـده‌ام از بـیـخـودی
زعــفــران چــهــره در صــحــن سـرایـش سـوده‌ام
دل بـبـاد از بـهـر آن دادم کـه دارد بـوی دوست
گــر چــه دور از دوسـتـان بـاد هـوا پـیـمـوده‌ام
چشم بد گفتم که یا رب دور باد از طلعتش
لـیـک چـون روشن بدیدم چشم بد من بوده‌ام
ز آتـش دل بـسـکـه دوش آب از دو چـشم خونفشان
در هـــــوای شـــــکــــر حــــلــــوا گــــرش پــــالــــوده‌ام
تـا بـگـوهـر چـشـم خـواجـو را مـرصع کرده‌ام
مــردم بــحــریــن را در خــون شــنــا فــرمــوده‌ام
غزل شمارهٔ ۶۲۵
چــو نــام تــو در نــامــه‌ئـی دیـده‌ام
بــه نـامـت کـه بـردیـده مـالـیـده‌ام
بــــیــــاد زمــــیــــن بــــوس درگــــاه تـــو
ســـرا پـــای آن نـــامـــه بـــوســیــده‌ام
ز نـــــام تـــــو وان نـــــامـــــهٔ نــــامــــدار
ســـر بـــنـــدگـــی بــر نــپــیــچــیــده‌ام
جــز ایــن یــک هــنــر نــیــســت مـکـتـوب را
و گــــرهـــســـت یـــاری مـــن ایـــن دیـــده‌ام
کــه آنــهــا کـه در روی او خـوانـده‌ام
جـــــوابـــــی ازو بـــــاز نـــــشــــنــــیــــده‌ام
قــلــم چــون ســر یـک زبـانـیـش نـیـسـت
از آن نــــاتــــراشــــیــــده بــــبــــریــــده‌ام
ولــی ایــنــکـه بـنـهـاد سـر بـر خـطـم
ازو راســــــتــــــی را پــــــســـــنـــــدیـــــده‌ام
زبـــانـــم چــو یــارای نــطــقــش نــمــانــد
زبـــــانــــی ز نــــی بــــر تــــراشــــیــــده‌ام
بــــــیـــــا ای دبـــــیـــــر ار نـــــداری مـــــداد
ســــــیـــــاهـــــی بـــــرون آور از دیـــــده‌ام
چـو زلـف تـو شـوریـده شـد حـال مـن
بـــبـــخـــشـــای بـــرحـــال شـــوریــده‌ام
ســــیــــه کــــرده‌ام نــــامـــه از دود دل
ســـیـــه روتـــر از خــامــه گــردیــده‌ام
چو خواجو درین رقعه از سوز عشق
بـــنـــی آتـــشـــی تـــیـــز پـــوشـــیـــده‌ام
غزل شمارهٔ ۵۷۳
بــیــار بــاده کــه وقــت گــلــســت و مــوسـم بـاغ
ز مــــهــــر بــــردل پـــر خـــون لـــالـــه بـــنـــگـــر داغ
دمــــاغ عــــقــــل مــــعــــطــــر کــــن از شــــمــــامــــهٔ مــــی
بـــود کـــه بـــوی عـــفـــافـــش بـــرون رود ز دمـــاغ
گــــهــــی کـــه زاغ شـــب از آشـــیـــان کـــنـــد پـــرواز
ز عــکــس بــاده چــو چــشــم خــروس کــن پـر زاغ
اگـــر چـــراغ نـــبـــاشـــد بــه تــیــره شــب شــایــد
چــرا کــه بــاغ بــرافــروخــت از شـکـوفـه چـراغ
بــــــر آتــــــش رخ گـــــل آب مـــــی‌فـــــشـــــانـــــد مـــــیـــــغ
وز آب آیــــــــنــــــــه گـــــــون زنـــــــگ مـــــــی‌زدایـــــــد مـــــــاغ
بـــبـــیـــن کـــه مـــرغ چـــمـــن دمـــبــدم هــزار ســلــام
بــــدســـت بـــاد صـــبـــا مـــی‌کـــنـــد بـــبـــاغ ابـــلـــاغ
ز رهــــــگــــــذار نــــــســــــیـــــم بـــــهـــــار رنـــــگ آمـــــیـــــز
شــدســت ســاحــت بــســتــان چــو کــلــبــهٔ صــبــاغ
خــوشــا بــطــرف گــلــســتــان شـراب نـسـریـن بـوی
ز دســــــت لـــــالـــــه عـــــذاران عـــــنـــــبـــــریـــــن اصـــــداغ
چـــو راغ را شـــود از لـــالـــه شـــقـــه خـــون آلــود
بـــــخـــــون لـــــالــــه بــــبــــایــــد گــــرفــــت دامــــن راغ
مـــگـــو حـــکـــایـــت پـــیـــمـــان و نـــام تـــوبـــه مـــبـــر
کـه نـیـسـت از می و پیمانه‌ام به توبه فراغ
به صحن باغ قدح نوش و غم مخور خواجو
کــه آنــکــه بــاغ بــنــا کـرد بـرنـخـورد از بـاغ
غزل شمارهٔ ۵۷۴
چون آتش خور شعله زد از شیشه شفاف
در آب مــــــعـــــقـــــد فـــــکـــــن آن آتـــــش نـــــشـــــاف
گـر بـاد صـبـا مـشـک نسیمست عجب نیست
کــآهــوی شـب افـتـاد کـنـون نـافـه‌اش از نـاف
مـنـعـم مکن ای محتسب از باده که صوفی
بـی جـام مـصـفـا نـتـوانـد کـه شـود صاف
مــیــخــوارهٔ ســرمــســت بــدنــیـا نـکـنـد مـیـل
دیــــوانــــهٔ مــــدهــــوش ز دانــــش نــــزنـــد لـــاف
صــیــد صــلــحــا مــی کــنــد آن آهــوی صـیـاد
خـــون عـــقـــلـــا مــی‌خــورد ایــن غــمــزهٔ ســیــاف
هـر دم کـه شـود درج عـقـیـقـت گـهر افشان
گـــــوهـــــر ز حـــــیــــا آب شــــود در دل اصــــداف
آنکس که دل از هر دو جهان در کرمت بست
بـر وی چـه بـود گـر بـگـشـائـی در اعـطاف
کـام دل درویـش جـزیـن نـیـست که گه گاه
در وی نـــگـــرد شــاه جــهــان از ســرالــطــاف
آن بـه کـه زبـان در کـشـم از وصـف جـمـالـت
زیــرا کــه بــکــنــهــش نـرسـد خـاطـر وصـاف
نــقــد دل مــغــشــوش بــبــازار تــو بــردیــم
گــفــتــنــد کــه کــس قـلـب نـیـارد بـرصـراف
خــــواجـــو بـــمـــلـــامـــت ز درت بـــاز نـــگـــردد
عــنــقــا نــتــوانــد کــه نــشــیـمـن نـکـنـد قـاف
غزل شمارهٔ ۵۷۵
شــمــیــم بــاغ بــهــشـتـسـت بـا نـسـیـم عـراق
کــــه گـــشـــت زنـــده ز انـــفـــاس او دل مـــشـــتـــاق
بـــرون ز خــامــه کــه او هــم زبــان بــود مــا را
کــه دســتــگــیــر تــوانــد شــد از سـر اشـفـاق
تــــرا بــــقــــتــــل احــــبــــا مــــواخــــذت نــــکـــنـــنـــد
مــگــر بــخــون شــهــیــدان ضــرب تــیــغ فــراق
کجا رسد بکمندت که لاشه‌ئی که مراست
اگــر چــه بـرق شـود کـی رسـد بـگـرد فـراق
درآن زمـــان کـــه بـــود قـــالــبــم عــظــام رمــیــم
کــنــنــد نــفــحــهٔ عــشــقــت ز خــاکــم اســتــنــشـاق
بـتـلـخـی ار چـه بـشـد خـسـرو از جـهـان او را
حـــــلـــــاوت لــــب شــــیــــریــــن نــــمــــی‌رود ز مــــذاق
تـــــو آفـــــتـــــاب بـــــلـــــنـــــدی ولــــی بــــرون ز زوال
تـــو مـــاه مـــهـــر فــروزی ولــی بــری ز مــحــاق
دلــم ز بــهــر چــه بـا طـره تـو بـنـدد عـهـد
کــه هــنـدواسـت و بـیـک مـوی بـشـکـنـد مـیـثـاق
کــسـی کـه سـرور جـادوگـران بـود پـیـوسـت
بـود چـو ابـروی شـوخـت بـچـشم بندی طاق
تــرا کــه ایــن هــمــه قــول مــخــالــفـسـت رواسـت
کـــه یـــاد مـــی‌نـــکــنــی هــیــچ نــوبــت از عــشــاق
نــوازشــی بــکــن از اصــفــهــان کــه گـشـت روان
از آب دیـــــــده مـــــــا زنــــــده رود ســــــوی عــــــراق
کــمــال رتــبــت خــواجــو هــمــیــن قــدر کــافـیـسـت
کــه هــســت بــنـده‌ئـی از بـنـدگـان بـواسـحـق
غزل شمارهٔ ۵۷۶
ای بـرده عـارضـت به لطافت ز مه سبق
دل غـــرق خــون دیــده ز مــهــر رخــت شــفــق
خـورشـیـد بـر زمین زده پیش رخت کلاه
ریــحــان درآب شــســتــه ز شـرم خـطـت ورق
دیــنــار جــســتــه از زر و رخــســار مــن طـلـا
وانــگــاه از درســت رخــم کــرده سـکـه دق
اشـــک مـــنـــســـت یـــا مـــی گــلــرنــگ در قــدح
یــا روی تــسـت یـا گـل خـود روی بـرطـبـق
مه را بهیچ وجه نگویم که مثل تست
بـــا جـــبـــهـــهٔ پــرآبــلــه و روی پــر بــهــق
دانــی کـه چـیـسـت قـطـره بـاران نـوبـهـار
ابـــر از حـــیـــای دیـــدهٔ مـــا مـــی‌کـــنـــد عـــرق
من بعد ازین دیار به کشتی گذر کنند
مــارا گــر آب دیــده بــمــانــد بــریـن نـسـق
پـیـوسـتـه بـیتو مردم بحرین چشم من
در بــــاب آب دیــــده روان مـــی‌کـــنـــد ســـبـــق
خـواجـو خـرد کـه واضـع قانون حکمتست
در پــیــش مــنــطــق تــو نـیـارد زدن نـطـق
غزل شمارهٔ ۵۷۷
چـو حـرفـی بخوانی ز طومار عشق
شود منکشف بر تو اسرار عشق
بـیـار آب حسرت که جز سیم اشک
روان نــیــســت نــقـدی بـبـازار عـشـق
نــشــانــم ز کــنـج صـوامـع مـجـوی
کـه شـد مـنـزلـم کـوی خـمار عشق
تــلــف گــشــت عــمــرم در ایــام مـهـر
بــدل گــشــت دلـقـم بـه زنـار عـشـق
بـیـا تـا چـو بـلبل بهنگام صبح
بــنــالــیــم بــر طـرف گـلـزار عـشـق
کـسـانـی کـه روزی نـگـشـتـند اسیر
چـــه دانـــنـــد حـــال گـــرفــتــار عــشــق
بــــخــــوانــــی ســـواد ســـویـــدای دل
اگــر بــرتـو خـوانـنـد طـومـار عـشـق
مــکــن عــیــب خــواجــو کـه اربـاب عـقـل
نــبــاشــنــد واقــف بــر اطــوار عـشـق
غزل شمارهٔ ۵۷۸
طـــفــل بــود در نــظــر پــیــر عــشــق
هــرکــه نــگــردد ســپــر تــیــر عـشـق
دل چـــه بــود مــخــزن اســرار شــوق
جان که بود شارح تفسیر عشق
هـــر کـــه نـــدارد خـــبــری از ســمــاع
کــــی شـــنـــود زمـــزمـــهٔ زیـــر عـــشـــق
دم بــــدم از گـــوشـــهٔ مـــیـــدان جـــان
مــی‌شــنــوم نــعــرهٔ تــکــبــیــر عـشـق
دایـــهٔ فـــطـــرت مـــگـــر آمـــیـــخـــتــســت
خـون مـن سـوخـتـه بـا شـیـر عـشـق
تــیــغ مـکـش بـر سـر مـقـتـول مـهـر
دام مــنــه بــر ره نــخــجــیــر عــشــق
تــرک خــرد گــیــر کــه تــدبـیـرعـقـل
عـــیـــن جـــنـــونــســت بــتــقــریــر عــشــق
دســــت مــــن و ســــلــــســـلـــهٔ زلـــف یـــار
پـــای مـــن و حـــلـــقــهٔ زنــجــیــر عــشــق
ســــالـــک مـــجـــذوب دلـــم در ســـلـــوک
از نــــظــــر تــــربــــیـــت پـــیـــر عـــشـــق
نــرگــس جــادوی تــو دیــدن بــخـواب
فـتـنـه بـود خـاصـه بـتـعـبیر عشق
آب زر از چــــهــــرهٔ خــــواجــــو بـــرفـــت
از چـــه ز خـــاصـــیـــت اکـــســیــر عــشــق
غزل شمارهٔ ۵۷۹
بـــاز بـــرافـــراخـــتـــیـــم رایـــت ســلــطــان عــشــق
بــار دگــر تــاخــتــیــم بــر ســر مــیــدان عــشـق
مـــلـــک جـــهـــان کــرده‌ایــم وقــف ســر کــوی یــار
گـــوی دل افـــکـــنـــده‌ایـــم در خـــم چـــوگــان عــشــق
از ســـرمـــســـتـــی کـــشـــیـــم گـــرده رهــبــان دیــر
بـــر درهـــســـتـــی زنـــیــم نــوبــت ســلــطــان عــشــق
جـان چـه بـود تـا کـنـیـم در ره عـشـقـش نـثار
پــای مــلــخ چــون بــریــم نــزد ســلـیـمـان عـشـق
عـــقـــل دریـــن دیـــر کـــیــســت مــســت شــراب الــســت
روح در ایــن بــاغ چـیـسـت بـلـبـل بـسـتـان عـشـق
جـــان کـــه بـــود تـــشــنــه‌ئــی بــرلــب آب حــیــات
دل چـــه بــود حــلــقــه‌ئــی بــر در زنــدان عــشــق
ســر نــکــشــد از کـمـنـد بـسـتـهٔ زنـجـیـر مـهـر
بــاز نـگـردد بـه تـیـر خـسـتـهٔ پـیـکـان عـشـق
سـیـر نـگـردد بـه بـحـر تـشـنـهٔ دریـای وصـل
روی نـــتـــابـــد ز ســـیـــل غـــرقـــهٔ طـــوفـــان عــشــق
چــون بــقــیــامــت بــرم حــســرت رخــســار دوســت
بـــر دمـــد از خـــاک مـــن لـــالـــهٔ نـــعـــمــان عــشــق
صــــد ره اگــــر دســــت مــــرگ چــــاک زنــــد دامــــنـــم
بـــار دگـــر بـــر زنـــم ســـر ز گـــریـــبـــان عـــشـــق
کــــی بــــنــــهــــایــــت رســــد راهــــروانــــرا ســـلـــوک
زانــــکــــه نــــدارد کــــنـــار راه بـــیـــابـــان عـــشـــق
مــرغ ســحــرخــوان دل نــعــره بــرآرد ز شــوق
چــون بــمــشــامــش رســد بــوی گــلــسـتـان عـشـق
گر چو قلم تیغ تیز بر سر خواجو نهند
ســر نــتــوانــد کــشــیــد از خــط فــرمـان عـشـق
غزل شمارهٔ ۵۸۰
ســری بــالــعــیــس اصـحـابـی ولـی فـی الـعـیـس مـعـشـوق
الـــــا یـــــا راهـــــب الـــــدیـــــر فـــــهـــــل مـــــرت بـــــک الــــنــــوق
فـــتـــاده نـــاقـــه در غـــرقـــاب از آب چـــشـــم مــهــجــوران
وفـــوق الـــنـــوق خـــیـــمـــات و فـــی الــخــیــمــات مــعــشــوق
سزد گردست گیریدم که کار از دست بیرون شد
اخـــــلـــــائـــــی اغـــــیـــــثـــــونـــــی وثــــوب الــــصــــبــــر مــــمــــزوق
مـــقـــیـــم از گـــلـــشـــن طـــبــعــم نــســیــم شــوق مــی‌آیــد
ومــــن راســــی الــــی رجــــلــــی حـــدیـــث الـــعـــشـــق مـــنـــمـــوق
کــــجــــا از روضـــهٔ رضـــوان چـــنـــان حـــوری بـــرون آیـــد
لــطــیــف الــکــشــح مــمــســوخ مــن الــفــردوس مــســروق
بـــکـــام دشـــمـــنـــم بـــی او و او بـــا دشــمــنــم هــمــدم
نــــصــــیــــبــــی مــــنــــه هــــجــــران و غـــیـــری مـــنـــه مـــرزوق
خــوشــا بــا دوســتــان خــواجــو شـراب وصـل نـوشـیـدن
و بـــالـــطـــالـــســـات والـــکـــاســات مــصــبــوح و مــغــبــوق
غزل شمارهٔ ۵۸۱
ای ســـرو خـــرامـــنـــدهٔ بـــســـتـــان حـــقـــایــق
آزاد شـــو از ســـبـــزهٔ ایـــن ســـبـــز حــدائــق
بـــرگـــلــبــن ایــجــاد تــوئــی غــنــچــهٔ خــنــدان
در گـــلـــشـــن ابــداع تــوئــی بــرگ شــقــائــق
مــنــزلــگــه انــس تــو ســراپــردهٔ قـدسـسـت
تـا چـنـد شـوی سـاکـن ایـن تـیـره مـضائق
بــیـرون نـرود راه تـو بـی‌تـرک مـقـاصـد
حـاصـل نـشـود کـام تـو بـی قـطـع عـلـائـق
رخـــش امــل از عــرصــهٔ تــقــلــیــد بــرون ران
تــا خــیــمــه زنــی بــر ســر مــیـدان حـقـائـق
در کــوکـبـه‌ات خـیـل وحـشـم چـیـسـت مـخـائـل
در راه تـو خـرگـاه و خـیـم چـیـسـت عـوائق
چـون کـعبهٔ خلقت بوجود تو شرف یافت
بــایــد کــه شــوی قــبــلــهٔ حــاجــات خـلـائـق
آنــکــس کــه گــدای در مــیــخــانــهٔ عــشـقـسـت
بــرخــسـرو عـقـلـسـت بـصـد مـرتـبـه فـائـق
خواجو بسحر سرمکش از مرغ صراحی
زیــرا کــه بــشـبـگـیـر بـود بـلـبـلـه لـائـق
غزل شمارهٔ ۵۶۵
چـو جـام لـعـل تـو نـوشـم کـجـا بـمـاند هوش
چو مست چشم تو گردم مرا که دارد گوش
مـــــنـــــم غـــــلـــــام تـــــو ور زانــــکــــه از مــــن آزادی
مـــرا بـــکـــوزه کـــشـــان شــرابــخــانــه فــروش
بــه بــوی آنــکــه ز خـمـخـانـه کـوزه‌ئـی یـابـم
روم ســــبــــوی خـــرابـــاتـــیـــان کـــشـــم بـــر دوش
ز شـــوق لـــعـــل تــو ســقــای کــوی مــیــخــواران
بــــــدیـــــده آب زنـــــد آســـــتـــــان بـــــاده فـــــروش
مـــرا مـــگـــوی کــه خــامــوش بــاش و دم درکــش
کـه در چـمـن نـتـوان گـفـت مـرغ را کـه خـموش
اگــر نــشــان تــو جــویــم کــدام صــبــر و قـرار
وگــر حــدیــث تــو گــویــم کــدام طــاقـت و هـوش
مــکــن نــصــیــحــت و از مــن مــدار چــشـم صـلـاح
کــه مــن بــقــول نـصـیـحـت کـنـان نـدارم گـوش
شــراب پــخــتــه بــخــامــان دل فــسـرده دهـیـد
کـه بـاده آتـش تـیـزسـت و پـخـتگان در جوش
نــــعــــیــــم روضــــهٔ رضــــوان بــــذوق آن نــــرســـد
کـه یـار نـوش کـنـد باده و تو گوئی نوش
مـــرا چـــو خـــلـــعـــت ســـلـــطـــان عـــشــق مــی‌دادنــد
نـدا زدنـد کـه خـواجو خموش باش و بپوش
مـــیـــســـرم نــشــود خــامــشــی کــه در بــســتــان
نـــوای بـــلـــبـــل مـــســـت از تـــرنــمــســت و خــروش
غزل شمارهٔ ۵۶۶
ای دل مــکــن انــکــار و از ایــن کــار مــیــنــدیـش
ور زانــکــه در ایــن کـاری از انـکـار مـیـنـدیـش
در کــام نــهــنــگـان شـو و کـامـی بـکـف آور
چــون یــار بــدســت آیــد از اغــیـار مـیـنـدیـش
بـا شـوق حـرم سـرمـکـش از تـیـغ حرامی
وز بــادیــه و وادی خــونــخــوار مــیــنــدیــش
مــارســت غــم عــشــقــش و او گــنــج لــطــافـت
گـنـجـت چـو بـدسـت اوفـتـد از مـار میندیش
گــر زانــکــه تــوئـی نـقـطـهٔ پـرگـار مـحـبـت
از نــقــطــه بـرون آی و ز پـرگـار مـیـنـدیـش
چــــون دســـت دهـــد پـــرتـــو انـــوار تـــجـــلـــی
از نــور مــبــرا شــود و از نــار مــیــنــدیــش
در عشق چو قربان شوی از کیش برون آی
ور لـــاف انـــا الـــحـــق زنـــی از دار مــیــنــدیــش
گـــر جـــان طـــلـــبــد یــار دل یــار بــدســت آر
چـون سـر بـشـد از دست ز دستار میندیش
خـواجـو اگـرت سـر بـرود در سـر این کار
انـــکـــار مـــکـــن وز غـــم ایـــن کـــار مــیــنــدیــش
غزل شمارهٔ ۵۶۷
پـرده از رخ بـفـکـن ای خـود پـردهٔ رخـسـار خویش
کـــی بـــود دیـــدارت ای خـــود عـــاشــق دیــدار خــویــش
بــــرســــر بــــازار چــــیــــن بــــا ســــنـــبـــل ســـوداگـــرت
مــشــک اگــر در حــلــقــه آیــد بــشـکـنـد بـازار خـویـش
نـــرگـــس بــیــمــار خــود را گــاه گــاهــی بــاز پــرس
زانــکــه هــم بــاشــد طــبــیــبــانـرا غـم بـیـمـار خـویـش
چـون نـمـی‌بـیـنـی کـسـی که جز تو می‌گوید سخن
خـویـشـتـن مـی گـوی و مـینه گوش بر گفتار خویش
ایــکــه در عــالــم بــزیــبــائــی و لــطــفــت یــار نــیــســت
بـا چـنـیـن صـورت مـگر هم خویش باشی یار خویش
مــا بــچــشــم خــویــش رخــســار تــو نــتــوانـیـم دیـد
دیده بگشای و بچشم خویش بین رخسار خویش
کــار مــا انــدیــشــهٔ بـی خـویـشـی و بـی کـیـشـی اسـت
هـر کـه را بـیـنـی بـود انـدیـشـه‌ئـی در کـار خـویش
خـویـش را خواجو شناسد گر چه او را قدر نیست
هــم بــقــدر خــویــش دانــد هــر کــســی مـقـدار خـویـش
چــون ز خــویـش و آشـنـا بـیـگـانـه شـد بـاشـد غـریـب
گـــر کـــنـــد بـــیـــگـــانــگــانــرا مــحــرم اســرار خــویــش
غزل شمارهٔ ۵۶۸
آورده ایــــــم روی بــــــســــــوی دیــــــار خــــــویــــــش
بــاشــد کــه بــنــگــریـم دگـر روی یـار خـویـش
صـوفـی و زهـد و مـسـجـد و سـجـاده و نـمـاز
مـــــا و مــــی مــــغــــانــــه و روی نــــگــــار خــــویــــش
چــون زلــف لــیــلــی از دو جــهــان کــردم اخـتـیـار
مـــجـــنـــونـــم ار ز دســـت دهــم اخــتــیــار خــویــش
کـــردم گـــذار بـــرســـرکـــویـــش وزیـــن ســـپــس
تا خود چه بر سرم گذرد از گذار خویش
چـــون هـــیـــچ بــرقــرار نــمــی‌مــانــد از چــه روی
مـــانـــدســـت بـــیـــقـــراری مـــن بـــرقــرار خــویــش
زانـرو کـه هـر چـه دیـده‌ام از خـویـش دیده‌ام
هــر دم کــنــم ز دیــده ســزا در کــنـار خـویـش
در بــنــدگــی چـو کـار مـن خـسـتـه بـنـدگـیـسـت
تــا زنــده‌ام چــگـونـه کـنـم تـرک کـار خـویـش
چـــون مـــا شــکــار آهــوی شــیــرافــکــن تــوئــیــم
گــر مــی‌کــشــی بــدور مـیـفـکـن شـکـار خـویـش
خـــواجـــو چـــو کــرده‌ئــی ســبــق خــون دل روان
از لـــوح کـــائـــنـــات فـــرو شــو غــبــار خــویــش
غزل شمارهٔ ۵۶۹
بـــه شـــهـــریـــار بـــگـــوئــیــد حــال ایــن درویــش
بـــه شـــهـــریـــار بـــریــد آگــهــی از ایــن دل ریــش
مـــدد کـــنـــیـــد کـــه دورســـت آب و مـــا تـــشـــنــه
حــــرامـــی از عـــقـــب و روز گـــرم و ره در پـــیـــش
تـــوانـــگـــران چــو عــلــم بــرکــنــار دجــلــه زنــنــد
مـــــــگـــــــر دریـــــــغ نـــــــدارنـــــــد آبـــــــی از درویــــــش
اگــر تــو زهــر دهــی هــمــچـو شـهـد نـوش کـنـم
بـه حـکـم آنـکـه ز دسـت تو نوش باشد نیش
بـه نـوک نـاوک چـشـم تـو هر که قربان شد
ازو چـــه چـــشـــم تـــوان داشــتــن رعــایــت کــیــش
از آســـــتـــــان تـــــو دوری نـــــکـــــردم انـــــدیـــــشــــه
چـــرا کــه گــوش نــکــردم بــعــقــل دور انــدیــش
اگـــر گـــرفـــت دلـــم تـــرک خـــویـــش و بـــیــگــانــه
غریب نیست که بیگانه گشته است از خویش
بـــــه عــــشــــوه آهــــوی روبــــاه بــــاز صــــیــــادت
چــنــان بـرد دل مـردم کـه گـرگ گـرسـنـه مـیـش
بــیــا و پــرده بـرافـکـن کـه هـسـت خـواجـو را
شــکــیــب کـم ز کـم و اشـتـیـاق بـیـش از بـیـش
غزل شمارهٔ ۵۷۰
به بزمگاه صبوحی کنون بمجلس خاص
حـیـات بـخـش بـود جـام مـی بـحـکم خواص
ز شــوق مــجــلــس مــســتــان نــگــر بـبـزم افـق
کـه زهـره نـغـمـه سرایست و مشتری رقاص
بــســوز مــجــمــر عــود ای مــقـیـم خـلـوت انـس
بـسـاز بـزم صـبـوح ای نـدیم مجلس خاص
بــگــو کــه فــاتـحـهٔ بـاب صـبـح خـیـزان را
ســپــیــده دم بــدمـد حـرزی از سـر اخـلـاص
تــو از جــراحــت دلــهــای خــســتــه نــنــدیــشـی
کـه در ضـمـیر نیاری که الجروح قصاص
مـــحـــب روی تـــو رویـــم نـــمـــی‌تـــوانـــد دیـــد
کـه گـفـتـه‌انـد کـه الـقـاص لـا یحب القاص
نــه در جــمــال تــو مــشــتــاق را مـجـال نـظـر
نــه از کــمــنــد تــو عــشــاق را امــیــد خــلـاص
ز قـیـد عـشـق تـو مـی‌خواستم که بگریزم
گـرفـت پـیـش ره اشـکـم کـه لـات حـین مناص
غـــریــض لــجــهٔ دریــای عــشــق شــد خــواجــو
ولـی چـو در بـکـف آرد چـه غـم خـورد غـواص
غزل شمارهٔ ۵۷۱
بده آن راح روان بخش که در مجلس خاص
مـــــایــــهٔ روح فــــزائــــی بــــود از روی خــــواص
دوســتـان شـمـع شـبـسـتـان و پـریـوش سـاقـی
مــاه خـوش نـغـمـه نـواسـاز و حـریـفـان رقـاص
عـــقـــل را ره نـــبــود بــر در خــلــوتــگــه عــشــق
عــام را بــار نــبــاشــد بـه سـراپـرده خـاص
ای بــســا در گــرانــمـایـه کـه آیـد بـه کـنـار
تــا دریــن بـحـر بـود مـردم چـشـمـم غـواص
آخــر ای فــاتــحــهٔ صــبــح بــه اخـلـاص بـدم
کـه خـلـاص از شـب هـجـران نـبـود بـی اخلاص
وحـشـی از قـیـد تـو نـگـریـزد ارش تـیـغ زنـی
کــه گــرفــتــار کــمــنــدت نــکــنــد یــاد خــلــاص
خــالــص آیــد چــو زر از روی حــقــیــقــت خـواجـو
گـرتـو در بـوتـه عـشقش بگدازی چو رصاص
غزل شمارهٔ ۵۷۲
بــســوز ســیــنــه رســنــد اهــل دل بـذوق سـمـاع
کـه شـمـع سـوخـتـه دل را از آتـشـسـت شـعـاع
حـــــدیـــــث ســـــوز درون از زبـــــان نـــــی بــــشــــنــــو
ولــی چــو شــمــع نــبــاشــد چــه آگــهــی ز سـمـاع
بـــچـــشـــم آهـــوی لـــیـــلـــی نـــظــر کــن مــجــنــون
گــهــی کــه بــرســر خــاکـش چـرا کـنـنـد سـبـاع
بــرو طــبــیــب و صــداعــم مــده کــه مـخـمـورم
مــــگــــر بــــبــــاده رهــــائــــی دهــــی مــــرا ز صـــداع
بـــیـــا و جـــام عـــقـــارم بـــده کــه تــا بــودم
نــه بــا عــقــار تــعــلــق گــرفـتـه‌ام نـه ضـیـاع
چـــگــونــه از خــط حــکــم تــو ســر بــگــردانــم
که من مطیعم و حکم تو پیش بنده مطاع
شـدی و بـیـتـو بـهـر شـارعـی کـه بـگـذشـتم
ز دود ســـیــنــه هــوا بــرســرم بــبــســت شــراع
بــه روشــنــی نــتــوان بــار بــر شــتــر بــسـتـن
کــه هـمـچـو شـام بـود تـیـره بـامـداد وداع
بــرقــعــه‌ئــی دل مــا شــاد کــن کـه در غـم تـو
بــســی بــخــون جــگــر نــســخ کــرده‌ایــم رقـاع
مـرا از آنـچـه که گیرد حرامی از پس و پیش
چـو تـرک خـویـش گـرفتم چه غم خورم ز متاع
بــمــهــد خــاک بــرد بــا تــو دوســتــی خـواجـو
کــه شـیـر مـهـر تـو خـوردسـت در زمـان رضـاع
غزل شمارهٔ ۵۵۷
آنــکــه جــز نــام نــیــابــنــد نــشــان از دهــنــش
بـر زبـان کـی گـذرد نـام یـکـی هـمچو منش
راسـتـی را کـه شـنـیـدست بدینسان سروی
کــه دمــد ســنــبــل سـیـراب ز بـرگ سـمـنـش
هـــرکـــه در چـــیـــن ســـر زلـــف بـــتـــان آویـــزد
آســتــیــن پــر شــود از نـافـهٔ مـشـک خـتـنـش
گـر چـه از مـصـر دهـد آگـهـی انـفـاس نـسـیم
بـوی یـوسـف نـتـوان یـافـت جـز از پـیـرهنش
هــر غــریــبــی کــه مــقـیـم در مـه رویـان شـد
تـــا در مـــرگ کـــجـــا یــاد بــود از وطــنــش
کـشـتـهٔ عـشـق چـو از خـاک لـحـد بـرخـیـزد
چـو نـکـوتـر نـگری تر بود از خون کفنش
من نه آنم که بتیغ از تو بگردانم روی
شــمــع دلـسـوخـتـه نـبـود غـم گـردن زدنـش
دوش خـواجـو سـخـنـی از لـب لـعـلـت می‌گفت
بـچـکـیـد آب حـیـات از لـب و تـرشد سخنش
غزل شمارهٔ ۵۵۸
حــــســــد از هــــیــــچ نــــدارم مــــگـــر از پـــیـــرهـــنـــش
که جز او کیست که برخورد ز سیمین بدنش
مـــی لـــعـــل ار چـــه لـــطــیــفــســت در آن جــام عــقــیــق
آن نــــدارد ز لــــطــــافـــت کـــه در آن جـــامـــه تـــنـــش
گـــــر در آئـــــیـــــنـــــه در آن صـــــورت زیـــــبــــا نــــگــــرد
بـــو کـــه مـــعـــلـــوم شـــود صـــورت احــوال مــنــش
بــــوی پــــیــــراهـــن یـــوســـف ز صـــبـــا مـــی‌شـــنـــوم
یــــا ز بــــســــتــــان ارم نــــفــــحـــهٔ بـــوی ســـمـــنـــش
بــــاغـــبـــان گـــر بـــه گـــلـــســـتـــان نـــگـــذارد مـــا را
حـــــبـــــذانـــــکـــــهـــــت انـــــفـــــاس نـــــســـــیــــم چــــمــــنــــش
نـــتـــوانــد کــه شــود بــلــبــل بــیــچــاره خــمــوش
چـــو نـــســیــم ســحــری بــر خــورد از نــســتــرنــش
دهــــــــن تــــــــنــــــــگ ورا وصــــــــف نــــــــمــــــــی‌آرم کـــــــرد
زانـــکـــه دانـــم کــه نــگــنــجــد ســخــنــی در دهــنــش
بــســکــه در چــنــگ فــراق تــو چــو نــی مــی‌نـالـم
هــیــچــکــس نــیــســت کــه یــکــبــار بــگـویـد مـزنـش
خــواجــو از چــشــمـهٔ نـوش تـو چـو رانـد سـخـنـی
مــــی‌چــــکــــد هــــر نــــفـــســـی آب حـــیـــات از ســـخـــنـــش
غزل شمارهٔ ۵۵۹
تــرک خــنــجــرکــش لــشــکــرشــکــن تــرلــک پـوش
بـــت خـــورشـــیـــد بــنــاگــوش و مــه دردی نــوش
غــمــزه‌اش قــرچــی و یــاقــوت خــمـوشـش جـانـدار
ابـــرویـــش حـــاجـــب و هـــنـــدوی ســـیـــاهــش چــاوش
عـــــنـــــبـــــرش خـــــادم آن ســـــنـــــبـــــل هـــــنــــدوی دراز
لــــلــــاش بــــنــــدهٔ آن حــــقــــهٔ یــــاقــــوت خــــمـــوش
شــبــه‌اش غــالــیــه آســا و شــبــش غــالــیــه سـا
عــنــبــرش غــالـیـه بـوی و قـمـرش غـالـیـه پـوش
مـــغـــلـــی قـــنـــد ز چــنــبــر صــفــتــش قــلــب شــکــن
حــبــشــی کــاکــل عــنــبــر شــکــنــش مــشــک فـروش
گــر نـهـاده کـلـه از مـسـتـی و بـگـشـوده قـبـا
جــام مــی بــر کــف و مـرغـول مـسـلـسـل بـر دوش
ریــخــتــه ز آب دو چــشــمــم مــی گــلــگـون در جـام
کــــرده از گــــفــــتــــهٔ مــــن لــــل لــــالـــا در گـــوش
بـسـتـه بـرکـوه کـمرکش کمر از مشکین موی
بـشـکـر خـنـده شـکـر ریـخـتـه از چـشمهٔ نوش
از در خـــیــمــه بــرون آمــد و ســاغــر پــر کــرد
کــایــن بــروی مــن مــه روی پـریـچـهـره بـنـوش
چــون بــنــوشــیـدم از آن بـادهٔ نـوشـیـن قـدحـی
لـعـل شـکـر شـکـنـش بـانـگ بـرآورد کـه نوش
گـــفـــتـــم ای خـــســـرو خـــوبـــان خـــتــا خــواجــو را
تـــرکـــتـــاز نـــظـــرت بـــرد بــیــغــمــا دل و هــوش
شــحــنــهٔ غــمــزهٔ زوبــیـن شـکـنـش گـفـت کـه هـی
برو ای بیهده گوی این چه خروشست خموش
غزل شمارهٔ ۵۶۰
ای شـــب زلـــفـــت غــالــیــه ســا وی مــه رویــت غــالــیــه پــوش
نـرگـس مـسـتـت بـاده پـرسـت لـعـل خـموشت باده فروش
نــافــهٔ مــشــک از گــل بــگــشــا بــدر مــنــیــر از شـب بـنـمـا
مــشــک ســیــه بــرمــاه مــســا سـنـبـل تـر بـرلـالـه مـپـوش
لـــعـــل لـــبـــســـت آن یـــا مـــی نــاب بــادهٔ لــعــل از لــعــل مــذاب
شــکــر تــنــک یــا تــنــک شــکــر آب حــیـات از چـشـمـهٔ نـوش
شمع چگل شد باده گسار شمسهٔ گردون مشعله دار
مــاه مــغــنــی گــو بــســرای مــرغ صــراحــی گــو بــخـروش
بــاده گــســاران مــسـت شـراب جـمـع رفـیـقـان مـسـت و خـراب
بـر بـت سـاقـی داشـته چشم بر مه مطرب داشته گوش
مـطـرب مـجـلـسـه نـغـمـه سـرای شـاهـد مستان جلوه نمای
گـر شـنـوم کـه صبر و قرار ور نگرم کو طاقت و هوش
پـیـر مـغـان در مـیـکـده دوش گـفـت چو خواجو رفت ز هوش
گـو مـی نـوشـیـن بـیـش مـنـوش تـا نـبـرنـدش دوش بدوش
غزل شمارهٔ ۵۶۱
ای شــبــت غــالــیــه آســا و مــهــت غــالــیــه پـوش
خـــط ریـــحــان تــو پــیــرایــهٔ یــاقــوت خــمــوش
روی زیـــــبــــای تــــرا بــــدر مــــنــــیــــر آیــــنــــه دار
حـلـقـهٔ گـوش تـرا شـاه فـلـک حـلـقـه بـگوش
دلــم از نـاوک چـشـم تـو سـراسـر هـمـه نـیـش
لــیــک جــام لــب لــعــل تــو لــبــالــب هــمــه نـوش
چـشـم مـخـمـور تـو خـونـریـز ولیکن خونخوار
لــعــل مــیــگــون تــو در پــاش ولــیـکـن در پـوش
ز ابروی شوخ تو پیوسته همین دارم چشم
کـــه دل ریـــش مـــرا یـــک ســـر مـــو دارد گــوش
گر کنم چشم برفتار تو کو صبر و قرار
ور کـنـم گـوش بـگفتار تو کو طاقت و هوش
دوش یـا رب چـه شـبـی بـود چـنـان تیره ولیک
بـــدرازی شـــب زلـــف تـــو بـــگـــذشـــتــه ز دوش
مــی‌خــراشــد جــگــرم گــورک بــربــط بــخــراش
مــی‌خــروشــد دل مــن گــومــه مــطــرب بــخــروش
تـــــا لـــــب گــــور لــــب مــــا و لــــب جــــام شــــراب
تــــا در مــــرگ ســــر مــــا و در بــــاده فـــروش
جــان خــواجــو بــبــر و نــقــل حــریــفـان بـسـتـان
جـام صـافـی بـخـر و جـامـهٔ صـوفـی بـفـروش
غزل شمارهٔ ۵۶۲
ای دو چشم خوش پر خواب تو درخوابی خوش
وی دو زلـــف کـــژ پـــر تـــاب تـــو درتـــابـــی خــوش
خــفــتــه چــون چـشـم تـو در هـرطـرفـی بـیـمـاری
وانـــگـــه از قـــنــد تــو درحــســرت جــلــابــی خــوش
هــــمــــچــــو زلــــف ســــیــــه و روی جــــهــــان افـــروزت
نـــتـــوان دیـــد شـــبــی تــیــره و مــهــتــابــی خــوش
نــرگــســت فــتـنـهٔ هـر گـوشـه نـشـیـنـسـت مـقـیـم
خـوابـگـه سـاخـتـه بـر گـوشـهٔ مـحـرابـی خوش
تــا بــرفــت از نــظــرم چــشـم خـوش پـرخـوابـت
در شـــب هــجــر نــکــردم نــفــســی خــوابــی خــوش
بجز از مردم چشمم که بخونم تشنه‌ست
بــیــتــو بــرلــب نــچــکــانــدســت کـسـم آبـی خـوش
گـوش کـن شـرح شـرف نـامـهٔ مـهـر از خـواجو
زانــکــه بــاشــد صــفــت مــهــر رخـت بـابـی خـوش
غزل شمارهٔ ۵۶۳
ای حــلــقــه زده افــعــی مــشـکـیـن تـو بـر دوش
وی خـنـده زده شـکـر شـیـریـن تو بر نوش
از کـوه نـتـابـد چـو تـو خـورشـیـد کـمـربـنـد
وز بـاغ نـخیزد چو تو شمشاد قبا پوش
چـــون دوش شـــبـــی تـــیــره نــدیــدم بــدرازی
الــــا شــــب زلــــفــــت کــــه زیــــادت بـــود از دوش
مــــانــــدســــت مــــرا حــــســــرت دیـــدار تـــو در دل
کــردســت دلـم حـلـقـهٔ گـیـسـوی تـو در گـوش
دارم ز تــو دلــبــســتــگـی و مـهـر و وفـا چـشـم
لــیــکــن چــکــنــم گــر تـو نـداری دل مـن گـوش
خـامـوش کـه چـون گـل بـشـکـر خـنـده در آید
بــا بــلــبــل بــیـدل نـتـوان گـفـت کـه خـامـوش
زان داروی بـــیـــهـــوشـــی اگـــر صـــبــح تــوانــی
در ده قـــدحـــی تــا ز حــریــفــان بــبــرد هــوش
تــخــفــیــف کــن از دور مــن ســوخــتــه جــامــی
کـاتـش چـو زیـادت شـود از سـر برود جوش
خــــواجــــو اگــــرت دســــت دهــــد دولــــت وصــــلــــش
زنهار مگو با کس و بر می‌خور و می‌پوش
غزل شمارهٔ ۵۶۴
سـخـنـی گـفـتـم و صـد قول خطا کردم گوش
قـدحـی خـوردم و صـد نـیش جفا کردم نوش
من همان لحظه که بر طلعتش افکندم چشم
گــفــتــم ایـن فـتـنـه نـدارد دل مـسـکـیـنـان گـوش
چــون نـنـالـم کـه چـو از پـرده بـرون آیـد گـل
نــتــوانــد کــه شــود بـلـبـل بـیـچـاره خـمـوش
با چنین شرطه ازین ورطه برون نتوان شد
خــاصــه کــشــتــی خــلــل آورده و دریــا در جـوش
آخــر ای بـاده پـرسـتـان ره مـیـخـانـه کـجـاسـت
تـــا کـــنــم دلــق مــرقــع گــروه بــاده فــروش
یـــا رب آن مــی ز کــجــا بــود کــه دوش آوردنــد
کــه چــنــان مــســت بــبــردنــد مــرا دوش بـدوش
چـون کـشـم بـار فراق تو بدین طاقت وصبر
چـون دهـم شـرح جـفای تو بدین دانش و هوش
حــــلــــقــــهٔ زلــــف رســــن تــــاب گــــرهــــگــــیــــر تـــرا
شـد دل خـسـتـه سـرگـشـتـهٔ مـن حـلـقـه بگوش
اگــــرت پــــیــــرهـــن صـــبـــر قـــبـــا شـــد خـــواجـــو
دامـــــن یــــار بــــدســــت آر و ز اغــــیــــار بــــپــــوش
غزل شمارهٔ ۱۰۱
مــا هــم از شـب سـایـبـان بـرآفـتـاب انـداخـتـسـت
سـروم از ریـحـان تـر بـرگـل نـقـاب انداختست
بـــرکـــنـــار لـــالـــه‌زار عـــارضـــش بــاد صــبــا
ســنــبــل سـیـراب را در پـیـچ وتـاب انـداخـتـسـت
حـلـقـه‌هـای جـعـد چـیـن بـر چـین مه‌فرسای را
یـک بـیـک در حـلـق جـانم چون طناب انداختست
تـا کـنـد مـرغ دلـم را چـون کـبـوتر پای بند
بــرکــنــار دانــه دام از مــشــک نـاب انـداخـتـسـت
آنـــدو هـــنـــدوی ســـیـــه کـــار کــمــنــد انــداز را
هـمـچـو دزدان بـسـتـه و بـرآفـتـاب انـداخـتـست
منکه چون زلفش شدم سرحلقهٔ شوریدگان
حـلـقـه وارم بـردر آیـا از چـه بـاب انداختست
مـردم چـشم ار ز چشم من بیفتد دور نیست
چـون بـخـونـریـزی سپر بر روی آب انداختست
سـاقـی مـسـتـان که هوش می پرستان می‌برد
گــوئــیـا بـیـهـوش دارو در شـراب انـداخـتـسـت
در رهــش خــواجــو بــه آب دیــده و خــون جـگـر
دل چـو دریـا کـرده و خـر در خـلـاب انـداخـتـست
غزل شمارهٔ ۱۰۲
ایــکــه لــبــت آب شــکــر ریــخــتــســت
بر سمنت مشگ سیه بیختست
نــقــش تــرا خـامـهٔ نـقـاش صـنـع
بـــر ورق جـــان مـــن انــگــیــخــتــســت
ســـاقـــی از آن آب چـــو آتـــش بــیــار
کــــاتــــش دل آب رخــــم ریـــخـــتـــســـت
بــا تــو مــحــالــسـت بـرآمـیـخـتـن
گـرچـه غـمـت بـا گـلـم آمـیـختست
در ســــر زلـــف تـــو ز آشـــفـــتـــگـــی
بـــاز بـــمــوئــی دلــم آویــخــتــســت
خــــانــــهٔ دل عــــشــــق بـــتـــاراج داد
عــقــل ازیــن واقــعــه بــگـریـخـتـسـت
خـــون دل از دیـــدهٔ خــواجــو مــگــر
عـقـد ثـریـاسـت که بگسیختست
غزل شمارهٔ ۱۰۳
کـــارم از دســـت دل فـــرو بـــســـتـــســـت
عـــقـــلــم از جــام عــشــق ســرمــســتــســت
زلــــــف او در تــــــکــــــســــــرســـــت ولـــــیـــــک
دل شــــوریــــده حــــال مــــن خـــســـتـــســـت
بـــا دلـــم کـــس نــمــی کــنــد پــیــونــد
بــجــز از حــاجــبـش کـه پـیـوسـتـسـت
هــــر کـــجـــا در زمـــانـــه دلـــبـــنـــدیـــســـت
دل در آن زلــــف دلــــگــــســــل بــــســــتــــســـت
یـــا رب ایـــن حـــوری از کـــدام بـــهـــشــت
هــمـچـو مـرغ از چـمـن بـرون جـسـتـسـت
بـــا مـــنـــش هـــر کـــه دیـــد مـــی‌گــویــد
فتنه بنگر که با که بنشستست
عــــــجــــــب از ســــــنـــــبـــــل تـــــو مـــــی‌دارم
کـــه چـــه شـــوریـــدهٔ زبـــر دســـتــســت
دل ریــــشــــم چــــو در غـــمـــت خـــون شـــد
مــــردم دیـــده دســـت ازو شـــســـتـــســـت
گـرچـه بـگـسـسـتـه‌ئـی دل از خـواجو
بــدرســتــی کــه عــهــد نــشــکــســتـسـت
غزل شمارهٔ ۱۰۴
خـطـی کـز تـیـره شـب بـرخـور نوشتست
چه خطست آن که بس در خور نوشتست
اگــــر چــــه در خــــورســــت آن خــــط ولــــیـــکـــن
خــطــا کــردســت کــان بــرخــور نــوشــســت
خـــطـــا گـــفـــتــم مــگــر ســلــطــان حــســنــش
بــــراتــــی بــــر شــــه خـــاور نـــوشـــتـــســـت
و گـــــــر نـــــــی اجـــــــری خــــــیــــــل حــــــبــــــش را
خــــراج روم بــــر قــــیــــصـــر نـــوشـــتـــســـت
و یـــــــا تـــــــوقــــــیــــــع مــــــلــــــک دلــــــبــــــری را
مـــثـــالـــی بـــر مـــه از عـــنـــبـــر نـــوشــتــســت
بـــشـــیـــریـــنـــی بـــتـــم بـــســتــســت گــوئــی
بــدان افــســون کــه بــرشــکــر نــوشــتـسـت
هــــــمــــــه راز نــــــهــــــانــــــم مـــــردم چـــــشـــــم
بـــــیـــــاقـــــوت روان بـــــر زر نــــوشــــتــــســــت
تــــو گــــوئــــی مــــنــــشـــی دیـــوان تـــقـــدیـــر
مــــرا ایــــن در ازل بــــر ســــر نــــوشـــتـــســـت
بـــچـــشـــم عـــیـــب در خـــواج مـــی‌بـــیـــنــیــد
چـــو مـــی‌دانـــیـــد کــایــنــش ســرنــوشــتــســت
غزل شمارهٔ ۱۰۵
جـــان مـــا بـــر آتـــش و گــیــســوی جــانــان تــافــتــســت
ســنــبــلــش در پــیـچ و مـا را رشـتـهٔ جـان تـافـتـسـت
آن دو افــــعــــی ســــیـــاه مـــهـــره بـــازش از چـــه روی
هــمــچــو ثــعــبــان بــرکــف مــوســی عـمـران تـافـتـسـت
جــادوی مــردم فــریــب او چــو خــوابـم بـسـتـه اسـت
زلــف هــنــدویــش چــرا نــعــلــم بــدانــســان تــافــتــسـت
گــر نــمــی‌خــواهــد کـه مـا را رشـتـهٔ جـان بـگـسـلـد
آن طـــنـــاب چـــنـــبـــری بــهــر چــه چــنــدان تــافــتــســت
مــــهــــر رخــــســــار تــــو در جـــان مـــن شـــوریـــده دل
هــمــچــون مــاه چــارده در کــنــج ویــران تــافــتــســت
آن بــــنــــا گـــوش دل افـــروزســـت یـــا مـــه یـــا چـــراغ
کـز شـب زلـف تـو چـون شـمـع شـبـسـتـان تـافـتست
بــاده پــیــش آور کــه از عــکــس مــی و مــهــر رخـت
در دلـم گـوئـی کـه صـد خـورشـیـد تـابان تافتست
بـــنـــده تـــا دســـت طـــلـــب در دامـــن عـــشـــق تـــو زد
هــرگــزت روزی زغــفــلــت ســر ز فــرمــان تــافــتــســت ؟
هـمـچـو زلـفـت کـار خـواجـو روز و شب آشفته بود
با تو گر یک روز روی از مهر و پیمان تافتست
غزل شمارهٔ ۱۰۶
ایـــکـــه زلـــف ســـیـــهـــت بـــرگـــل روی آشـــفـــتـــســت
زآتــــــش روی تــــــو آب گـــــل ســـــوری رفـــــتـــــســـــت
در دهـانـت سـخـنـسـت ار چـه بـشـیـریـن سـخنی
لـــب شـــکـــر شـــکـــنـــت عـــذر دهـــانــت گــفــتــســت
هــمـچـو خـورشـیـد رخ انـدر پـس دیـوار مـپـوش
زانکه کس چشمهٔ خورشید به گل ننهفتست
دل گــم گــشــتــه کـه بـر خـاک درت مـی‌جـسـتـم
گــوئــیــا زلــف تــو دارد کــه بــســی آشــفــتـسـت
چــون تــوانــم کــه ز کــویــت بــمــلــامــت بــروم
کـــاب چـــشـــم آمـــده و دامـــن مـــن بـــگـــرفــتــســت
از ســـــر زلـــــف درازت نـــــکـــــنــــم کــــوتــــه دســــت
کــه بــهــر تــار سـر زلـف تـو مـاری خـفـتـسـت
احـتـیـاجـت به چمن نیست که بر سرو قدت
گـل دمـیـدسـت و هـمـه سـالـه بـهـار اشـکـفتست
بـسـکـه خـواجـو همه شب خاک سر کوی ترا
بـدو چـشـم آب فـشـانـدسـت و بـمـژگـان رفـتـست
گـر کـسـی گـفـت کـه شـعرش گهر ناسفتست
چـه زنـد گـوهـر نـاسـفـته که گوهر سفتست
غزل شمارهٔ ۱۰۷
جــانــم از غــم بــلــب رســیـدهٔ تـسـت
دلــم از دیــده خـون چـکـیـدهٔ تـسـت
راســـــتـــــی را قـــــد خـــــمـــــیــــدهٔ مــــن
نــقــشــی از ابــروی خــمــیــدهٔ تــســت
طــــوطــــی جــــانــــم از پـــی شـــکـــرت
زآشــــیــــان بــــدن پــــریـــدهٔ تـــســـت
بــــا لــــب لــــعــــل روح پـــرور تـــو
جــــوهــــر روح پـــروریـــدهٔ تـــســـت
شـــایـــد ار ســر نــهــنــد ســرداران
پـیـش رویـت کـه برکشیدهٔ تست
دل شـــــــــوریـــــــــدگـــــــــان بـــــــــی آرام
در ســـــر زلـــــف آرمـــــیـــــدهٔ تــــســــت
دیـــده نـــادیـــده مـــی‌کـــنـــی و مـــرا
دیده پیوسته در دو دیدهٔ تست
بـنـده را کـو بـه زر کـنـنـد بها
بـی‌بـهـا بـنـده زر خـریـدهٔ تست
دل خـــواجـــو بــجــان رســیــد و مــرا
جــان غــمــگــیــن بــلـب رسـیـدهٔ تـسـت
غزل شمارهٔ ۱۰۸
گـر حـرص زیـردسـت و طـمـع زیـر پـای تست
سـلـطـان وقـت خویشی و سلطان گدای تست
ای صـــــاحـــــب اجـــــل کـــــه روی در قـــــفـــــای دل
رخـــش امـــل مــران کــه اجــل در قــفــای تــســت
گـر نـفـس راه مـی‌زنـدت کـایـن طـریـق نـیـسـت
از ره مــرو کــه پــیــر خــرد رهــنـمـای تـسـت
زیـن تـابـخـانـه رخـت بـرون بـر کـه کـایـنات
یـــک غـــرفــه بــر در حــرم کــبــریــای تــســت
جــــای وقــــوف نــــیــــســـت دریـــن دامـــگـــاه دیـــو
بـگـذر کـه ایـن مـزابـل سـفـلی نه جای تست
از ره مــــرو بــــنــــغــــمــــه ســـرائـــیـــدن غـــراب
چــون مــرغ روح بــلـبـل بـسـتـانـسـرای تـسـت
بر فرش خاک تکیه زدن شرط عقل نیست
چــون تــخــتــگــاه عــالــم جــان مــتـکـای تـسـت
ای یــــار آشـــنـــا کـــه دم از خـــویـــش مـــی‌زنـــی
بـیـگانه شو ز خویش چو یار آشنای تست
خــواجــو اگــر بــقــا طــلــبــی از فــنــا مــتـرس
چــون بــنــگـری فـنـای تـو عـیـن بـقـای تـسـت
غزل شمارهٔ ۱۰۹
مـــگـــذر ز مـــا کــه خــاطــر مــا در قــفــای تــســت
دل بـــر امـــیـــد وعـــده وجـــان در قـــفـــای تـــســـت
ســهــلــســت اگــر رضــای تــو تــرک رضــای مــاســت
مـــقـــصـــود مـــا ز دنـــیـــی و عـــقــبــی رضــای تــســت
زیــن پــس چــو ســرفــدای قــفـای تـو کـرده‌ایـم
مـــا را مـــران ز پـــیـــش کــه دل در قــفــای تــســت
گــــردن بـــبـــنـــد مـــیـــنـــهـــم و ســـر بـــبـــنـــدگـــی
خــواهــی بــبـخـش و خـواه بـکـش رای رای تـسـت
تنها نه دل بمهر تو سرگشته گشته است
هـــــر ذره‌ئـــــی ز آب و گـــــلـــــم در هـــــوای تـــــســــت
آزاد گـــــشـــــت از هــــمــــه آنــــکــــو غــــلــــام تــــســــت
بـیـگـانـه شـد ز خـویـش کـسـی کـاشـنـای تـسـت
ای در دلـــم عـــزیـــزتـــر از جـــان کـــه در تـــنـــســت
جـــانـــی کـــه در تـــنـــســـت مـــرا از بـــرای تــســت
ایــن خــســتــه دل کــه دعــوی عــشـق تـو مـی‌کـنـد
ســــوگــــنــــد راســــتــــش بــــقــــد دلـــربـــای تـــســـت
خــواجــو کــه رفــت در ســر جــور و جــفــای تـو
جـــانـــش هـــنـــوز بـــر ســـرمـــهــر و وفــای تــســت
غزل شمارهٔ ۱۱۰
دلــــبــــرا خــــورشـــیـــدتـــابـــان ذره‌ئـــی از روی تـــســـت
اهــــل دلــــرا قــــبــــلــــه مــــحــــراب خــــم ابــــروی تــــســــت
تــا شــبــیــخــون بــرد هــنـدوی خـطـت بـر نـیـمـروز
شــاه هــفــت اقــلــیــم گــردون بــنــدهٔ هــنــدوی تـسـت
شــــهــــســــوار گــــنــــبـــد پـــیـــروزه یـــعـــنـــی آفـــتـــاب
بــــارهــــا افــــتـــاده در پـــای ســـگـــان کـــوی تـــســـت
ذره‌ئــی گــفــتــم ز مــهــرت ســایــه از مـن بـرمـگـیـر
کــــافــــتــــاب خـــاوری در ســـایـــهٔ گـــیـــســـوی تـــســـت
نــافــهٔ خــشــک خــتــن گــر زانــکــه مــی‌خــیــزد ز چــیـن
زلف را بفشان که صد چین در شکنج موی تست
هـــر زمـــان نـــعـــلـــم در آتـــش مـــی‌نـــهـــد زلـــفــت ولــیــک
جــــان مــــا خــــود در بـــلـــای غـــمـــزهٔ جـــادوی تـــســـت
از پــــریــــشــــانـــی چـــو مـــویـــت در قـــفـــا افـــتـــاده‌ام
نــیــکــبــخــت آن زلــف هــنــدویــت کــه هــم زانــوی تـسـت
بـــا تـــو چـــیـــزی در مـــیــان دارد مــگــر بــنــد قــبــا
زان سـبـب پـیـوسـته او را تکیه بر پهلوی تست
نــکــهــت انــفــاس خــلــدســت ایــن نــســیــم مــشــگ بـیـز
یـــا ز چـــیـــن طـــرهٔ مـــشـــکـــیــن عــنــبــر بــوی تــســت
گــر تــرا هــر دم بــسـوئـی مـیـل ودل بـا دیـگـریـسـت
هـر کـجـا خـواجـوسـت او را مـیـل خـاطر سوی تست
غزل شمارهٔ ۸۱
عــــقــــل مــــرغـــی ز آشـــیـــانـــهٔ مـــاســـت
چــــرخ گــــردی ز آســـتـــانـــهٔ مـــاســـت
شــمــس مــشــرق فــروز عــالــمــتــاب
شـمـسـهٔ طـاق تـا بـخـانـهٔ مـاسـت
خــون چــشــم شـفـق کـه مـی‌بـیـنـی
جـــرعـــه‌هـــای مـــی شـــبـــانـــه مــاســت
صــیــد مــا کــیـسـت آنـک صـیـادسـت
دام مــا چــیــســت آنـچـه دانـهٔ مـاسـت
تــیــر مــا بــگـذرد ز جـوشـن چـرخ
زانــکــه قــلــب فــلــک نـشـانـهٔ مـاسـت
مـا بـه افـسـون کـجـا رویـم از راه
که دو عالم پر از فسانهٔ ماست
گــر چــه ز اهـل زمـانـه شـاد نـئـیـم
شـــــادی آنـــــک در زمـــــانــــهٔ مــــاســــت
جـــنـــت ار هـــســـت خـــاک درگــه اوســت
زانــــکـــه مـــاوای جـــاودانـــه مـــاســـت
در بــسـیـط جـهـان کـنـون خـواجـو
هــــــمــــــه آوازهٔ تـــــرانـــــه مـــــاســـــت
غزل شمارهٔ ۸۲
کــاف و نـون جـزوی از اوراق کـتـب خـانـه مـاسـت
قــاف تــا قــاف جــهـان حـرفـی از افـسـانـهٔ مـاسـت
طـاق پـیـروزه کـه خـلـوتـگـه قـطـب فـلک است
کــمــتــریــن زاویــه‌ئــی بــر در کـاشـانـهٔ مـاسـت
گــــر چــــراغ دل مــــا از نــــفـــس ســـرد بـــمـــرد
شـمـع ایـن طـارم نـه پـنـجـره پـروانهٔ ماست
گـنـج مـعـنـی کـه طـلـسـم است جهان بر راهش
چــون بــه مــعــنــی نــگـری ایـن دل ویـرانـهٔ مـاسـت
آب رو ریـــخــتــه‌ایــم از پــی یــک جــرعــه شــراب
گـر چـه کـوثـر نـمـی از جـرعـهٔ پـیمانهٔ ماست
مـا بـه دیـوانـگـی ار زانـک بـه عـالـم فـاشـیـم
عــــقـــل کـــل قـــابـــل فـــیـــض دل دیـــوانـــهٔ مـــاســـت
آشـنـائـیـم به بی خویشی و بیگانه ز خویش
وانـک بـیـگـانـه نـگـشـت از هـمـه بـیـگانهٔ ماست
هـر کـسـی را تـو اگـر زنـده بـه جـان مـی‌بینی
جــان هــر زنــده دلــی زنــده بــه جــانــانـهٔ مـاسـت
گر چه در مذهب ما کعبه و بتخانه یکیست
خواجو از کعبه برون آی که بتخانهٔ ماست
غزل شمارهٔ ۸۳
مــائــیــم آن گــدای کــه ســلــطــان گــدای مـاسـت
مــا زیــر دســت مــهــر و فــلــک زیــر پــای مـاسـت
تــا بــر در ســرای شــمــا ســر نــهــاده‌ایــم
اقـــــبـــــال بـــــنـــــدهٔ در دولـــــتـــــســـــرای مـــــاســــت
بــودی بــســیــط خــاک پــر از هــای و هــوی مــا
و کـنـون جـهان ز گریه پر از های هاست ماست
زیـن‌سـان کـه در قفای تو از غم بسوختیم
گـوئـی کـه دود سـوخـتـه‌ئـی در قـفای ماست
تــا کــی زنــیــد تــیــغ جــفـا بـر شـکـسـتـگـان
ســهــلــســت اگــر بـقـای شـمـا در فـنـای مـاسـت
گـــر بـــرکــشــی وگــر بــکــشــی رای رای تــســت
هر چیز کان نه رای تو باشد نه رای ماست
آن کــــاشــــنـــای تـــســـت غـــریـــبـــســـت در جـــهـــان
وان کــو غــریــب گــشــت ز خـویـش آشـنـای مـاسـت
مــا را اگــر تــو مــشــتـریـیـی ایـن سـعـادتـیـسـت
بـــنـــمــای رخ کــه دیــدن رویــت بــهــای مــاســت
خــواجــو کــه خــاک پـای گـدایـان کـوی تـسـت
شـاهـی کـنـد گـرش تـو بـگـوئـی گـدای مـاست
غزل شمارهٔ ۸۴
جـــمـــشــیــد بــنــده در دولــتــســرای مــاســت
خــورشــیــد شــمـسـهٔ حـرم کـبـریـای مـاسـت
جـــعـــد عـــروس مـــاهـــرخ حـــجـــلـــهٔ ظـــفـــر
گـیـسـوی پـرچـم عـلـم سـدره‌سـای مـاست
آن اطـلـس سـیـه کـه شـب تـار نـام اوسـت
تـــاری ز پـــردهٔ در خـــلـــوتـــســـرای مـــاســت
کــیــوان کـه هـسـت بـرهـمـن دیـر شـش دری
بـــا آن عـــلـــو مـــرتـــبـــه مـــامـــور رای مــاســت
گــر زیــر دســت مــا بــود آفــاق دور نـیـسـت
کــافــلــاک را چــو درنــگــری زیــر پــای مـاسـت
بــنــمــای مــلــکـتـی کـه نـبـاشـد خـلـل‌پـذیـر
ور زانـــک هـــســـت مـــمـــلـــکـــت دیــرپــای مــاســت
تـــا چـــتـــر مـــا هـــمـــای هـــوای مـــمــالــکــســت
فــــر هـــمـــای ســـایـــهٔ پـــر هـــمـــای مـــاســـت
مــــا تــــاج تــــارک خــــلــــفــــای زمــــانــــه‌ایـــم
وآئـــیـــنـــهٔ جـــمـــال خـــلـــافـــت لـــقـــای مـــاســـت
خـورشـیـد آتـشـیـن رخ گـیـتـی فـروز چـرخ
عــکــسـی ز جـام خـاطـر گـیـتـی نـمـای مـاسـت
خـواجـو سـزد کـه بندهٔ درگاه ما بود
چون شاه هفت کشور گردون گدای ماست
غزل شمارهٔ ۸۴
جـــمـــشــیــد بــنــده در دولــتــســرای مــاســت
خــورشــیــد شــمـسـهٔ حـرم کـبـریـای مـاسـت
جـــعـــد عـــروس مـــاهـــرخ حـــجـــلـــهٔ ظـــفـــر
گـیـسـوی پـرچـم عـلـم سـدره‌سـای مـاست
آن اطـلـس سـیـه کـه شـب تـار نـام اوسـت
تـــاری ز پـــردهٔ در خـــلـــوتـــســـرای مـــاســت
کــیــوان کـه هـسـت بـرهـمـن دیـر شـش دری
بـــا آن عـــلـــو مـــرتـــبـــه مـــامـــور رای مــاســت
گــر زیــر دســت مــا بــود آفــاق دور نـیـسـت
کــافــلــاک را چــو درنــگــری زیــر پــای مـاسـت
بــنــمــای مــلــکـتـی کـه نـبـاشـد خـلـل‌پـذیـر
ور زانـــک هـــســـت مـــمـــلـــکـــت دیــرپــای مــاســت
تـــا چـــتـــر مـــا هـــمـــای هـــوای مـــمــالــکــســت
فــــر هـــمـــای ســـایـــهٔ پـــر هـــمـــای مـــاســـت
مــــا تــــاج تــــارک خــــلــــفــــای زمــــانــــه‌ایـــم
وآئـــیـــنـــهٔ جـــمـــال خـــلـــافـــت لـــقـــای مـــاســـت
خـورشـیـد آتـشـیـن رخ گـیـتـی فـروز چـرخ
عــکــسـی ز جـام خـاطـر گـیـتـی نـمـای مـاسـت
خـواجـو سـزد کـه بندهٔ درگاه ما بود
چون شاه هفت کشور گردون گدای ماست
غزل شمارهٔ ۸۶
مــــنــــزل پــــیــــر مــــغـــان کـــوی خـــرابـــات فـــنـــاســـت
آخــــر ای مــــغــــبــــچــــگــــان راه خــــرابـــات کـــجـــاســـت
دســـــــت در دامـــــــن رنـــــــدان قـــــــلـــــــنـــــــدر زده‌ایـــــــم
زانـــک رنـــدی و قـــلــنــدر صــفــتــی پــیــشــه مــاســت
هــر کـه در صـبـحـت آن شـاخ صـنـوبـر بـنـشـسـت
هــمــچــوبــاد ســحــری از ســر بـسـتـان بـرخـاسـت
پــیــش آنــکــس کـه چـو نـرگـس نـبـود اهـل بـصـر
صـــفـــت ســـرو بـــه تـــقـــریــر کــجــا آیــد راســت
گــر نــمــی‌خــواســت کــه آرد دل مــجــنــون در قـیـد
لــیــلــی آن زلــف مـسـلـسـل بـه چـه رو مـی‌پـیـراسـت
هــر چــه در عــالــم تــحــقــیــق صـفـاتـش خـوانـنـد
چــــــو نــــــکــــــو درنــــــگــــــری آیـــــنـــــهٔ ذات خـــــداســـــت
گر چه صورت نتوان‌بست که جان را نقشیست
نــــقــــش جــــانـــســـت کـــه در آیـــنـــه دل پـــیـــداســـت
تـلـخ از آن مـنـطـق شـیـریـن چو شکر نوش کنم
زانـــک دشـــنـــام کـــه مــحــبــوب دهــد عــیــن دعــاســت
طـــلـــب از یـــار بـــه جـــز یـــار نــمــی‌بــایــد کــرد
حاجت از دوست به جز دوست نمی‌شاید خواست
آنــــک نــــقـــش رخ خـــورشـــیـــد عـــذاران مـــی‌بـــســـت
چـــون نـــظـــر کـــرد رخ مـــهـــوش خـــود مــی‌آراســت
گـــر تـــوان حــور پــریــچــهــره جــدائــی خــواجــو
تـو مـپـنـدار کـه او یک سر موی از تو جداست
غزل شمارهٔ ۸۷
گــــر از جــــور جــــانـــان نـــنـــالـــی رواســـت
کـه دردی کـه از دوسـت بـاشـد دواسـت
چــــه بــــویــــســــت کــــارام دل مــــی‌بــــرد
مــــــگــــــر بــــــوی زلــــــف دلــــــارام مـــــاســـــت
عـــــجـــــب دارم از جــــعــــد مــــشــــکــــیــــن او
کــه بــا اوســت دایـم پـریـشـان چـراسـت
نــه تــنــهــا بــدامــش نــهـم پـای بـنـد
بـــهـــر تـــار مـــویـــش دلـــی مـــبـــتــلــاســت
تو گوئی که صد فتنه بیدار شد
چـو جـادویـش از خـواب مـسـتـی بـخـاست
بـــــتـــــابـــــیـــــش ازیـــــن قـــــصــــد آزار مــــن
مــکــن زانــک هــر نــیــک و بــد را جــزاســت
گــدائــی چــو خـواجـو چـه قـدرش بـود
کــه درخــیــل خــوبــان سـلـیـمـان گـداسـت
غزل شمارهٔ ۸۸
شـامـش از صـبـح فـروزنده درآویخته است
شـبـش از چـشـمهٔ خورشید برانگیخته است
گــــوئــــیـــا آنـــک گـــلـــســـتـــان رخـــش مـــی‌آراســـت
سنبل افشانده و بر برگ سمن ریخته است
یـا نـه مـشـاطـه ز بـیـخـویـشـتـنی گرد عبیر
گــرد آئــیــنــه چـیـنـش بـخـطـا بـیـخـتـه اسـت
تــا چـه دیـدسـت کـه آن سـنـبـل گـل‌فـرسـا را
دسـتـهـا بـسـتـه و از سـرو درآویـخـتـه اسـت
نـــتـــوان در خـــم ابـــروی ســـیــاهــش پــیــوســت
آنـک پـیـونـد مـن سـوخـتـه بـگـسـیـخـته است
تـــا زدی در دل مـــن خـــیـــمـــه بـــاقـــبـــال غـــمـــت
شــادی از جــان مــن غــمـزده بـگـریـخـتـه اسـت
جــان خــواجــو ز غــبــار قــدمــت خــالــی نــیــســت
زانــک بــا خــاک ســر کــوت بــرآمـیـخـتـه اسـت
غزل شمارهٔ ۸۹
شــوریــده‌ئــیـسـت زلـف تـو کـز بـنـد جـسـتـه اسـت
خــــط تــــو آن نــــبــــات کــــه از قــــنــــد رســــتـــه اســـت
آن هـــنـــدوی ســـیـــه کـــه تـــواش بـــنـــد کــرده‌ئــی
بــســیــار قــلــب صــف‌شــکــنــان کــو شــکـسـتـه اسـت
گـــــر زانـــــک روی و مـــــوی تـــــو آشــــوب عــــالــــمــــســــت
مــــا را شــــبــــی مــــبــــارک و روزی خــــجــــســــتــــه اســـت
هــــر چــــنـــد نـــیـــســـت بـــا کـــمـــرت هـــیـــچ در مـــیـــان
خود را به زر نگر که چنان بر تو بسته است
بـــا مـــن مـــکـــن بــه پــســتــهٔ شــیــریــن مــضــایــقــت
آخـر نـه شـهـر جـمـلـه پـر از قـنـد و پـسـتـه اسـت
دانـــی کـــه بـــرعـــذار تـــو خـــال ســـیـــاه چـــیـــســـت
زاغـــی کـــه بـــر کـــنـــارهٔ بـــاغـــی نـــشـــســتــه اســت
مـــــن چـــــون ز دام عـــــشـــــق رهـــــائـــــی طـــــلـــــب کـــــنـــــم
کــانـکـس کـه خـسـتـه اسـت بـتـیـغ تـو رسـتـه اسـت
گـفـتـم کـه چـشـم مـسـت تـو خـونـم بـریـخـت گفت
یک لحظه تن بزن که بخسبد که خسته است
خــواجــو چــنــیــن کـه اشـک تـو بـیـنـم ز تـاب مـهـر
گــوئــی مــگــر کــه رشــتــهٔ پــرویــن گــسـسـتـه اسـت
غزل شمارهٔ ۹۰
روی زمـــیـــن و خـــون دلـــم نـــم گــرفــتــه اســت
پــشــت فــلـک ز بـار غـمـم خـم گـرفـتـه اسـت
اشــکــم چــه دیـده اسـت کـه مـانـنـد خـونـیـان
پــیــوســتــه دامــن مــن پــرغــم گـرفـتـه اسـت
مــســکــیــن دلــم کــه حــلــقــهٔ آن زلــف تــابـدار
بـگـرفـت و غـافـلـسـت کـه ارقـم گـرفـتـه است
انـــفـــاس روح مـــی‌دمـــد از بـــاد صـــبـــحـــدم
گـوئـی کـه بـوی عـیـسـی مـریـم گـرفـته است
چــون جــام مــی‌گــرفــت نــگــارم زمــانــه گــفـت
خـورشـیـد بـین که ماه محرم گرفته است
همدم به جز صراحی و جام شراب نیست
خــرم کــســی کــه دامـن هـمـدم گـرفـتـه اسـت
هـــر کـــو ز دســـت یـــار گــرفــتــســت جــام مــی
روشــن بـدان کـه مـمـلـکـت جـم گـرفـتـه اسـت
مـــلـــک دلـــم گــرفــت و بــجــورش خــراب کــرد
آری غــریــب نــیــســت مــگــر کــم گــرفـتـه اسـت
خواجو ز پا درآمد و هیچش بدست نیست
جــز دامــن امــیــد کــه مــحــکــم گـرفـتـه اسـت
از وی مــــــتـــــاب روی کـــــه مـــــانـــــنـــــد آفـــــتـــــاب
تــیــغ زبــان کـشـیـده و عـالـم گـرفـتـه اسـت